انواع واکسن دوران بارداری(کزاز،آنفولانزا،روگام،هپاتیت)

واکسن به محافظت شما و کودکتان در برابر بیماری‌های جدی، کمک می‌کند. به احتمال زیاد می‌دانید زمانی که باردار هستید، جنین داخل شکمتان در همه چیز با شما شریک است. این بدان معناست که زمانی که شما واکسن دریافت می‌کنید، فقط خودتان را در برابر بیماری‌ها محافظت نمی‌کنید بلکه برخی از محافظت‌های اولیه را برای کودکتان نیز فراهم می‌کنید.

واکسیناسیون چیست؟

واکسیناسیون یک روش پیشگیری است که شامل تزریق واکسن به بدن می‌شود. این واکسن‌ها به محافظت شما در برابر برخی از عفونت‌های خطرناک کمک می‌کنند. احتمالاً در دوران کودکی واکسن‌هایی را دریافت کرده‌اید، اما این واکسن‌ها به طور کامل و در طولانی مدت از شما محافظت نمی‌کنند. با گذشت زمان، اثربخشی برخی از واکسن‌هایی که در دوران کودکی دریافت کرده‌اید، کاهش می‌یابد. بنابراین، ممکن است لازم باشد در دوران بزرگسالی نیز واکسن‌هایی که به عنوان “شات‌های تقویت‌کننده” شناخته می‌شوند، دریافت کنید. همچنین، واکسن‌های جدیدی ممکن است تولید شده باشند که در دوران کودکی شما وجود نداشته‌اند. برای اطمینان از اینکه واکسن‌های موردنیاز را به طور کامل دریافت کرده‌اید یا خیر، با پزشک خود مشورت کنید.

چرا زنان باردار باید واکسینه شوند؟

بسیاری از خانم‌ها احتمالاً این مسئله را نادیده می‌گیرند که از نظر ایمنی و دریافت واکسن‌های به‌روز نیستند و ممکن است به بیماری‌هایی که می‌تواند به خودشان و جنین داخل رحم آسیب برساند، حساس باشند. خانم‌های باردار باید با پزشک خود مشورت کنند تا بفهمند کدام واکسن‌ها برایشان ضروری است و آیا باید این واکسن‌ها را در دوران بارداری دریافت کنند یا منتظر تولد فرزندشان بمانند. ممکن است پزشک زنان و زایمان یا ماما به شما توصیه کند که برخی از واکسن‌ها را بلافاصله پس از تولد نوزاد دریافت کنید. واکسیناسیون پس از زایمان به محافظت شما در برابر بیماری‌ها کمک خواهد کرد. همچنین شما برخی از آنتی‌بادی‌ها را از طریق شیردهی به کودک خود منتقل خواهید کرد. اگر قبل از بارداری یا در طول دوران بارداری واکسنی دریافت نکرده‌اید، واکسیناسیون پس از زایمان برای شما بسیار ضروری است.

در دوران بارداری چه واکسن‌هایی می‌توانم دریافت کنم؟

دریافت واکسن‌های زیر برای زنانی که ممکن است در معرض خطر عفونت باشند، ایمن و بی‌خطر است:

• هپاتیت B: زنان بارداری که در معرض خطر بالای این بیماری قرار دارند و جواب آزمایش آنها برای این ویروس منفی بوده است، می‌توانند این واکسن را دریافت کنند. واکسن هپاتیت B برای محافظتت مادر و کودک در برابر عفونت قبل و بعد از زایمان، استفاده می‌شود. برای مصونیت و ایمنی کامل، مجموعه‌ای از سه مرحله واکسن موردنیاز است. بعد از اینکه واکسن در مرحله اول تزریق شد؛ پس از گذشت یک ماه، مرحله دوم و شش ماه بعد مرحله سوم تزریق می‌شود.
• آنفولانزا (غیرفعال): این واکسن می‌تواند از بروز بیماری‌های جدی در مادر، در طول دوران بارداری جلوگیری کند. تمام زنانی که در طول فصل آنفولانزا باردار می‌شوند، باید این واکسن را دریافت کنند. در این مورد حتماً با پزشک خود صحبت کنید.
• کزاز/ دیفتری/ سیاه سرفه (Tdap): در دوران بارداری، ترجیحاً بین هفته‌های 27 تا 36 حاملگی توصیه می‌شود؛ این واکسن کودک را در برابر سیاه‌سرفه محافظت می‌کند. اگر این واکسن در دوران بارداری تجویز نشد، باید بلافاصله بعد از تولد نوزاد انجام شود.
• روگام: آمپول روگام برای خانم‌های بارداری توصیه می‌شود که گروه خونی‌ آنها منفی و گروه خونی همسر‌شان مثبت باشد و گروه خونی جنین نیز مثبت تشخیص داده شود. وقتی جنین داخل شکم مادر قرار دارد پادتن‌های مثبت نوزاد وارد بدن مادر می‌شوند و بدن مادر به این پادتن‌ها واکنش نشان می‌دهد. این مادران باید آمپول روگام تزریق کنند تا از وقوع واکنش بین پادتن‌های خود و جنین‌شان جلوگیری کنند. مادرانی که با این شرایط برای زدن آمپول روگام مراجعه نکنند، جنین‌شان سقط می‌شود و یا بسته به شدت حساسیت پادتن‌های بدن مادر، جنین دچار آنمی شدید، ورم شدید کبد و پوست و بزرگ شدن قلب می‌شود و پس از تولد جان خود را از دست می‌دهد.

آیا واکسن بی‌خطر است؟

تمامی واکسن‌ها تحت نظارت سازمان غذا و دارو برای ایمنی و بی‌خطر بودن تست می‌شوند. این واکسن‌ها برای خالص بودن، قدرت و ایمنی بررسی می‌شوند و سازمان غذا و دارو تا زمان استفاده‌ی آن‌ها، نظارت دارد. با این حال، برخی افراد ممکن است نسبت به یک عنصر خاص در یک واکسن، مانند عنصر واکسن آنفولانزا، آلرژی و حساسیت داشته باشند. در این صورت، این افراد باید پیش از دریافت واکسن، با پزشک خود مشورت کنند.

آیا واکسن می‌تواند به جنین آسیب برساند؟

باید توجه داشت که برخی از واکسن‌ها، به خصوص واکسن‌هایی که دارای ویروس زنده هستند، برای زنان باردار مناسب نیستند؛ زیرا ممکن است این ویروس‌های زنده به جنین آسیب برسانند. برخی از واکسن‌ها می‌توانند در سه ماهه دوم یا سوم حاملگی به مادر تزریق شوند، در حالی که برای سایر واکسن‌ها، تزریق آن‌ها حداقل سه ماه قبل از بارداری یا بلافاصله بعد از تولد نوزاد مناسب است.

زنان باردار از دریافت چه واکسن‌هایی باید خودداری کنند؟

واکسن‌های زیر به صورت بالقوه می‌توانند به جنین منتقل شوند و ممکن است منجر به سقط جنین، زایمان زودرس و یا نقص تولد شوند.

• هپاتیت A: بی‌خطر بودن این واکسن مشخص نشده است، بنابراین از دریافت آن در زمان بارداری باید خودداری کرد. زنانی که در معرض خطر بالای ابتلا به این ویروس هستند باید در مورد خطرات و مزایای این واکسن با پزشک خود مشورت کنند.
• سرخک، اوریون، سرخجه (MMR): زنان بعد از دریافت این واکسن که دارای ویروس زنده است، باید حداقل یک ماه صبر کنند و سپس باردار شوند. اگر آزمایش اولیه‌ی سرخجه نشان داد که شما نسبت به سرخجه ایمن نیستید، این واکسن را بعد از زایمان دریافت خواهید کرد.
• آبله مرغان: این واکسن که برای جلوگیری از آبله مرغان استفاده می‌شود، باید حداقل یک ماه قبل از بارداری تزریق شود.
• پنوموکوکال: از آنجا که ایمنی این واکسن مشخص نشده است، از تزریق آن در دوران بارداری باید خودداری شود؛ به جز برای زنانی که در معرض خطر ابتلا به این ویروس هستند و یا به یک بیماری مزمن مبتلا هستند.
• واکسن خوراکی فلج اطفال (OPV) و واکسن تزریقی غیرفعال شده فلج اطفال (IPV): نه واکسن ویروس زنده (OPV) و نه واکسن غیرفعال (OPV) فلج اطفال، هیچ‌کدام برای زنان باردار توصیه نمی‌شود.
• واکسن HPV: این واکسن برای پیشگیری از ویروس پاپیلوم انسانی استفاده می‌شود و تزریق آن در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

بعد از واکسیناسیون، بروز چه عوارض جانبی انتظار می‌رود؟

عوارض جانبی ممکن است تا سه هفته پس از دریافت واکسن ظاهر شود. در صورت بروز هرگونه عوارض جانبی شدید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.

• هپاتیت A (آ): احساس درد و قرمزی در محل تزریق واکسن، سردرد، خستگی، واکنش‌های آلرژیک شدید (در موارد بسیار نادر)
• هپاتیت B (ب): احساس درد در محل تزریق واکسن، تب
• آنفولانزا: قرمزی و تورم در محل تزریق که ممکن است تا دو روز طول بکشد، تب
• کزاز/ دیفتری: تب درجه پایین، درد و تورم در محل تزریق
• سرخک: اوریون، سرخجه (MMR): جوش‌های غیر واگیردار، تورم غدد موجود در گردن و گونه‌ها، درد و سفتی مفاصل به مدت یک تا دو هفته پس از دریافت واکسن

• آبله مرغان: تب، درد و یا قرمزی در محل تزریق، بروز جوش و یا برآمدگی‌های کوچک به مدت سه هفته پس از واکسیناسیون
• پنوموکوکال: تب، احساس درد در محل تزریق
• واکسن خوراکی فلج اطفال (OPV): عوارضی ندارد
• واکسن تزریقی غیرفعال شده فلج اطفال (IPV): قرمز شدن، احساس درد و ناراحتی در محل تزریق