پیشگیری از بارداری اورژانسی یک روش است که برای جلوگیری از بارداری پس از یک رابطه جنسی محافظت نشده استفاده می‌شود. قرصهای پیشگیری از بارداری اورژانسی (ECPS)، که به عنوان قرص صبحگاهی نیز شناخته می‌شوند، حاوی هورمون‌هایی هستند که زنان می‌توانند پس از مقاربت مصرف کنند. انواع مختلفی از قرصهای ECPS با کاربردها و تأثیرات مختلف وجود دارد. اما باید توجه داشت که قرصهای پیشگیری از بارداری اورژانسی قادر به جلوگیری کامل از همه حاملگی‌ها نیستند. بنابراین، اگر با وجود مصرف این قرص‌ها دوره پریود بعدی رخ ندهد، باید به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا اطمینان حاصل کنید که باردار نشده‌اید.
طبق تحقیقات، اثربخشی روش‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی به دلیل نحوه استفاده آن‌ها متفاوت با اثربخشی سایر روش‌های ضد بارداری است. پیشگیری از بارداری اورژانسی تنها نوع روش پیشگیری از بارداری است که بعد از رابطه جنسی محافظت نشده استفاده می‌شود. قبل از هر گونه تصمیم‌گیری برای روش پیشگیری از بارداری بهتر است به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا ضمن ارائه اطلاعات بیشتر، طبق شرایط فردی شما روش پیشگیری مناسبی را برایتان انتخاب کند. مشاورین ما از طریق پل ارتباطی 02122683919– 02122683818– 02177839463 آماده پاسخگویی به سؤالات شما هستند.
پیشگیری از بارداری اورژانسی چیست؟
پیشگیری از بارداری اورژانسی و یا جلوگیری از بارداری پس از مقاربت، به روش‌های پیشگیری از بارداری اتلاق می‌شود که برای جلوگیری از حاملگی در 5 روز اول پس از نزدیکی استفاده می‌گردد. پیشگیری از بارداری اضطراری تنها در چند روز اول پس از مقاربت، قبل از آزاد شدن تخمک از تخمدان و قبل از آنکه اسپرم تخمک را بارور کند، مؤثر است. پیشگیری از بارداری اورژانسی نمی‌تواند بارداری قطعی را متوقف کند و یا به جنین در حال رشد آسیب برساند.
چه زنانی نیاز به پیشگیری از بارداری اورژانسی دارند؟
هر زن در سن باروری ممکن است برای جلوگیری از بارداری ناخواسته، نیاز به پیشگیری از بارداری اضطراری داشته باشد.
در چه شرایطی قرصهای پیشگیری از بارداری اورژانسی استفاده می‌شود؟
پیشگیری از بارداری اورژانسی را می‌توان در موقعیت‌های زیر پس از مقاربت جنسی استفاده کرد. این شرایط عبارتند از:
- وقتی که هیچ‌گونه روش پیشگیری از بارداری استفاده نشده است.
- در موارد تجاوز و یا رابطه جنسی اجباری که زن توسط یک روش پیشگیری از بارداری مؤثر محافظت نمی‌شود.
- هنگام عدم تأثیر روش‌های پیشگیری از بارداری و یا شیوه نادرست استفاده از آن‌ها، از جمله:
- شکستگی کاندوم، فرسودگی و یا استفاده نادرست از آن
- عدم مصرف 3 نوبت متوالی (و یا بیشتر) از قرصهای ضد بارداری ترکیبی خوراکی
- مصرف قرص فقط حاوی پروژسترون (مینی پیل) با تأخیر بیش از 3 ساعت
- مصرف قرص حاوی دزوژسترل (0.75 میلی‌گرم) با تأخیر بیش از 12 ساعت
- تزریق نوراتیندرون انانتات (NET-EN) حاوی فقط پروژسترون با تأخیر بیش از 2 هفته
- تزریق استات مدروکسی پروژسترون (DMPA) حاوی فقط پروژسترون با بیش از چهار هفته تأخیر
- تزریق ماهانه ترکیب استروژن و پروژسترون با بیش از هفت روز تأخیر
- از جا در رفتگی، تأخیر در قرار دادن و یا حذف زودهنگام حلقه هورمونی پیشگیری از بارداری و یا پچ پوستی
- از جا در رفتگی، شکستگی، پاره کردن و یا خارج کردن زودهنگام کلاهک سرویکس و یا کلاهک واژن
- عدم خروج به موقع آلت (انزال در مهبل و یا دستگاه تناسلی خارجی)
- حل نشدن قرص یا ورقه‌های اسپرم کش قبل از مقاربت
- محاسبه غلط پرهیز دوره‌ای و یا عدم پرهیز طبیعی و یا استفاده از یک روش پیشگیری در روز بارپذیری، هنگام استفاده از روش‌های آگاهی-محور پیشگیری از باروری
- خارج کردن دستگاه درون رحمی پیشگیری از بارداری (IUD) و یا دستگاه‌های پیشگیری از بارداری هورمونی
روش‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی
سه روش پیشگیری از بارداری اورژانسی وجود دارد:
- قرصهای پیشگیری از بارداری اورژانسی (ECPS)
- قرصهای ضد بارداری ترکیبی خوراکی و یا روش Yuzpe
- دستگاه‌های داخل رحمی (آی یو دی)
قرص پیشگیری از بارداری اورژانسی
سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که زنان برای پیشگیری از بارداری اورژانسی، از داروهای زیر در مدت 5 روز (120 ساعت) پس از مقاربت جنسی استفاده کنند.
- قرص لوونورژسترول در یک دوز (1.5 میلی گرم) و یا مصرف لوونورژسترول در 2 دوز (هر کدام 0.75 میلی گرم، با فاصله 12 ساعت)
- اولیپریستال استات، به صورت تک دوز 30 میلی‌گرم
نحوه عمل
قرصهای ضد بارداری اضطراری لوونورژسترول از طریق جلوگیری یا به تأخیر انداختن تخمک گذاری عمل می‌کنند. این قرص‌ها همچنین با تأثیرگذاری بر مخاط گردن رحم و یا توانایی اسپرم برای اتصال به تخمک از لقاح تخمک جلوگیری می‌کنند. قرص لوونورژسترول، زمانی که روند لانه‌گزینی تخمک آغاز شده است، تأثیری ندارد و سبب سقط جنین نمی‌شود.
اثربخشی
مصرف قرص لوونورژسترول 52-94٪ در جلوگیری از بارداری مؤثر است. دوره مصرف این قرص پس از مقاربت هر چه زودتر آغاز شود، مؤثرتر است. شواهد نشان می‌دهد که مصرف قرص اولیپریستال در حداقل 98٪ از موارد، مانع از بارداری می‌شود، به خصوص اگر ظرف 72 ساعت پس از نزدیکی مصرف شود.
ایمنی
مصرف قرص پیشگیری از بارداری اورژانسی لوونورژسترول به تنهایی بسیار ایمن است و سبب سقط جنین و یا آسیب رساندن به روند باروری آینده نمی‌شود. عوارض جانبی آن، به طور کلی شبیه به عوارضی است که هنگام استفاده از قرصهای ضد بارداری خوراکی بروز می‌کند و احتمال آن اندک و معمولاً خفیف است.
معیارهای پزشکی و موارد منع مصرف
قرصهای ضد بارداری اورژانسی می‌توانند از بارداری جلوگیری کنند، اما باید توجه داشت که اگر یک زن در حال حاضر باردار است، نباید این قرص‌ها را مصرف کند. با این حال، تحقیقات نشان داده است که مصرف اشتباه این قرص‌ها پس از بارداری برای زن یا جنین آسیبی ایجاد نمی‌کند. این داروها برای پایان دادن به بارداری استفاده نمی‌شوند.
استفاده از قرصهای ضد بارداری اورژانسی تنها بعد از مقاربت محافظت نشده توصیه می‌شود و به دلیل احتمال بیشتر عدم موفقیت نسبت به قرصهای ضد بارداری خوراکی، استفاده منظم از آن‌ها به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری توصیه نمی‌شود. استفاده مکرر از قرصهای ضد بارداری اورژانسی ممکن است منجر به افزایش بی‌نظمی‌های قاعدگی شود، اما این استفاده مکرر به طور خاص فرد را در معرض خطرات جدی سلامتی قرار نمی‌دهد.
اگرچه قرصهای ضد بارداری اورژانسی ممکن است در زنان چاق کمتر مؤثر باشند، اما از نظر ایمنی هیچ نگرانی وجود ندارد. بنابراین، زنان چاق نباید از استفاده از این قرص‌ها در صورت نیاز خودداری کنند. هیچ مانع پزشکی دیگری برای استفاده از قرصهای ضد بارداری اورژانسی وجود ندارد. مشاوره با یک متخصص در مورد استفاده از این داروها باید شامل گزینه‌هایی برای استفاده منظم از یک روش ضد بارداری و یا ارائه اطلاعات بیشتر در صورت عدم موفقیت آن روش باشد.
روش Yuzpe
روش Yuzpe شامل مصرف دو دوز از قرصهای ضد بارداری ترکیبی خوراکی است. هر دوز باید شامل استروژن (100-120 میکروگرم اتینیل استرادیول) و پروژسترون (0.50-0.60 میلی‌گرم لوونورژسترل (LNG) و یا 1.0-1.2 میلی‌گرم لوونورژسترل) باشد. دوز اول باید بلافاصله پس از مقاربت محافظت نشده (ترجیحاً ظرف 72 ساعت و یا نهایتاً 120 ساعت یا 5 روز) مصرف شود و دوز دوم باید 12 ساعت بعد استفاده شود. در صورتی که در عرض 2 ساعت پس از مصرف یک دوز، فرد دچار استفراغ شود، آن دوز باید تکرار شود.
دستگاه داخل رحمی (آی یو دی)
به توصیه سازمان بهداشت جهانی، زنانی که می‌خواهند از یک روش پیشگیری از بارداری بسیار مؤثر، بلند مدت و قابل برگشت استفاده کنند، می‌توانند IUD را به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری اضطراری استفاده کنند. IUD باید ظرف مدت 5 روز بعد از مقاربت محافظت نشده در رحم قرار داده شود و مناسب برای زنانی است که به دنبال یک روش پیشگیری از بارداری مؤثر و قابل برگشت هستند.
نحوه عمل
دستگاه IUD با ایجاد یک تغییر شیمیایی در اسپرم و تخمک قبل از بهم رسیدن آن‌ها، مانع از لقاح و باروری تخمک می‌شود.
اثربخشی
دستگاه IUD هنگامی که ظرف مدت 5 روز از مقاربت محافظت نشده درون رحم قرار داده شود، بیش از 99٪ در پیشگیری از حاملگی مؤثر است. این مؤثرترین شکل پیشگیری از بارداری اضطراری موجود است. هنگامی که دستگاه IUD داخل رحم وارد می‌شود، می‌توان همچنان به استفاده از آن به عنوان یک روش مداوم پیشگیری از بارداری استفاده کرد و یا اینکه یکی دیگر از روش‌های پیشگیری از بارداری را در آینده انتخاب نمود.
ایمنی
دستگاه IUD یک روش ایمن برای پیشگیری از بارداری اورژانسی است. خطرات ناشی از عفونت، از جا در رفتگی یا سوراخ شدگی آن اندک است.
معیارهای پزشکی و موارد منع مصرف
تنها وضعیتی که هرگز نباید از IUD به عنوان پیشگیری از بارداری اورژانسی استفاده شود، هنگامی است که زن باردار باشد. موارد منع مصرف دیگر نیز باید قبل از استفاده از دستگاه IUD برای موارد پیشگیری از بارداری اضطراری در نظر گرفته شود. برخی از این موارد منع مصرف شامل کاهش شدید پلاکت خون (ترومبو-سیتوپنی)، خونریزی واژن بدون علت مشخص، سرطان گردن رحم، سرطان آندومتر و بیماری التهابی لگن (PID) می‌باشد.
یک پاسخ
سلام خانم دکتر خانم من چند روز است که خیلی معده درد داشت و حالت تهوع داشت کیت گرفتیم مثبت شد و خیلی ناراحت است که حامله شده چون داره درس میخونه وشرایت بچه دار شدن نداره آیا راهی است که جلوگیری بشه مثل قرصهای اورژانسی یا راه دیگه ای؟
چون ما دوتا بچه داریم و حدود ۴سال میشه که رفتیم آلمان و خانم داره درس میخونه خیلی براش سخته دوباره حامله بشه تو این شرایت خیلی ممنون میشم اگه جواب و راه کاری خوب توصیه کنید با سپاس.