هیستروسکوپی داخل رحم

متخصص در عمل هیستروسکوپی می‌تواند داخل رحم را به منظور تشخیص و درمان علل خونریزی غیرطبیعی و قاعدگی نامنظم معاینه کند. هیستروسکوپی با استفاده از هیستروسکوپ یعنی لوله مجهز به منبع نور و باریکی انجام می‌شود که برای معاینه دهانه رحم (سرویکس) و داخل رحم وارد واژن می‌شود. هیستروسکوپی می‌تواند درمانی یا تشخیصی باشد.

هیستروسکوپی تشخیصی

هیستروسکوپی تشخیصی برای تشخیص مشکلات رحم و همچنین تایید نتایج آزمایش‌های دیگری مانند هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم (HSG) به کار برده می‌شود. عکس‌برداری رنگی از رحم به منظور بررسی رحم و لوله‌های فالوپ انجام می‌شود. هیستروکوپی تشخیصی را می‌توان بارها در مطب متخصص زنان و زایمان انجام داد.

به علاوه هیستروسکوپی را می‌توان در کنار عمل‌های دیگری مانند لاپاراسکوپی یا قبل از عمل‌هایی چون دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) انجام داد. متخصص در لاپاراسکوپی لوله ظریف مجهز به دوربین فیبر نوری را وارد شکم می‌کند تا خارج رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را ببیند. آندوسکوپ از راه شکاف ایجاد شده داخل یا زیر ناف وارد بدن می‌شود.

هیستروسکوپی درمانی چیست؟

از هیستروسکوپی درمانی برای اصلاح عارضه‌های تایید شده در هیستروسکوپی تشخیصی بهره گرفته می‌‍شود. اگر عارضه‌ای غیرطبیعی هنگام هیستروسکوپی تشخیصی تعیین شود، هیستروسکوپی درمانی غالباً به صورت همزمان انجام می‌شود تا جراحی دوم ضروری نباشد. متخصص در هیستروسکوپی درمانی از ابزار کوچکی برای اصلاح عارضه استفاده می‌کند که از راه هیستروسکوپ وارد بدن می‌شود.

عارضه‌های قابل درمان با هیستروسکوپی

• پولیپ و فیبروم رحم: پولیپ و فیبروم رحم، هیستروسکوپی برای برداشتن زائده‌ها و تومورهای سرطانی موجود در رحم انجام می‌شود.
• چسبندگی: چسبندگی رحم یا سندرم اشرمن به نوارهای بافت همبندی گفته می‌‌شود که در رحم شکل می‌گیرد و تغییراتی را در خونریزی قاعدگی و ناباروری ایجاد می‌کند. متخصص به کمک هیستروسکوپی محل چسبندگی را تعیین می‌کند و آن را برمی‌دارد.
• سپتوم: متخصص با انجام هیستروسکوپی تعیین می‌کند که آیا سپتوم رحمی وجود دارد یا خیر. نقص شکل‌گیری مادرزادی رحم را سپتوم گویند.
• خونریزی غیرطبیعی: هیستروسکوپی برای تعیین علت خونریزی شدید و طولانی مدت پریود و لکه‌بینی بین دو عادت ماهانه یا پس از یائسگی کاربرد دارد. خراش اندومتر عملی است که در آن به منظور درمان بعضی علل خونریزی شدید از هیستروسکوپ به همراه وسایل دیگر برای تخریب مخاط پوششی رحم استفاده می‌شود.

مزایای هیستروسکوپی

هیستروسکوپی در مقایسه با دیگر عمل‌های تهاجمی‌تر از مزایای زیر برخوردار است:

• بستری شدن کوتاه‌تر
• دوران بهبود کوتاه‌تر
• نیاز به مسکن کمتر پس از جراحی
• از بین رفتن ضرورت درآوردن رحم (هیسترکتومی)
• کاهش احتمال جراحی باز شکم

زمان انجام هیستروسکوپی

یک متخصص زنان خوب در تهران زمان هیستروسکوپی را برای یک هفته بعد از قاعدگی تعیین می‌کند. این زمانبندی به متخصص اجازه می‌دهد تا بهترین دید را از داخل رحم داشته باشد. هیستروسکوپی به منظور تعیین علت خونریزی غیرقابل توضیح یا لکه بینی پس از یائسگی نیز انجام می‌شود.

بی‌حسی یا بیهوشی لازم برای هیستروسکوپی

بی‌حسی یا بیهوشی هیستروسکوپی موضعی، منطقه‌ای یا عمومی است:

• بی‌حسی موضعی: فقط بخشی از بدن برای مدتی کوتاه بی‌حس می‌شود.
• بی‌حسی منطقه‌ای: بخش بزرگتری از بدن برای چند ساعت بی‌حس می‌شود.
• بیهوشی عمومی: کل بدن در تمام مدت جراحی بی‌حس است.

نوع بی‌حسی با توجه به محل انجام هیستروسکوپی (بیمارستان یا مطب متخصص) و انجام همزمان دیگر عمل‌ها تعیین می‌شود. اگر بیهوشی عمومی لازم باشد، از بیمار خواسته می‌شود از چند ساعت قبل از عمل چیزی نخورد.

شیوه انجام هیستروسکوپی

 متخصص برای این که بیمار آرام باشد، قبل از عمل آرام‌بخش تجویز می‌کند. سپس بیمار برای بی‌حسی یا بیهوشی آماده می‌شود. مراحل انجام هیستروسکوپی به شرح زیر است:

• متخصص دهانه رحم را گشاد می‌کند تا بتواند هیستروسکوپ را وارد کند.
• هیستروسکوپ از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می‌شود.
• سپس محلول مایع یا گاز دی اکسید کربن از راه هیستروسکوپ وارد رحم می‌شود تا آن را منبسط کند و مخاط یا خون را کنار بزند.
• سپس نور از راه هیستروسکوپ تابانده می‌شود تا متخصص رحم و سوراخ‌های لوله‌های فالوپ داخل حفره رحم را ببیند.
• در نهایت اگر جراحی لازم باشد، وسایل کوچکی از راه هیستروسکوپ وارد رحم می‌شود.

مدت جراحی هیستروسکوپی از کمتر از 5 دقیقه تا بیش از یک ساعت متغیر است. طول مدت عمل به تشخیصی یا درمانی بودن هیستروسکوپی و انجام همزمان عمل‌های دیگری چون لاپاراسکوپی بستگی دارد. با این حال هیستروسکوپی تشخیصی در کل کوتاه‌تر از هیستروسکوپی درمانی است.

بعد از هیستروسکوپی

اگر هیستروسکوپی تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی منطقه‌ای انجام شود، بیمار باید قبل از ترخیص چند ساعت تحت نظر باشد. انقباض یا خونریزی جزئی واژن به مدت یک تا دو روز طبیعی است. به علاوه اگر گاز در هیستروسکوپی مصرف شده باشد، احتمال بروز درد شانه نیز وجود دارد. از حال رفتن یا بیمار شدن نیز ممکن است. در صورت مواجهه با هر یک از علائم زیر با پزشک تماس بگیرید:

• تب
• درد شکمی شدید
• ترشح یا خونریزی شدید واژن

بستری

هیستروسکوپی جراحی کوچکی است و معمولاً نیازی به بستری شدن شبانه ندارد. با این حال تحت شرایط خاص نظیر واکنش غیرطبیعی به بی‌حسی ضروری است بیمار شب در بیمارستان بستری شود.

عوارض هیستروسکوپی

هیستروسکوپی عملی ایمن است. با این حال مانند هر جراحی دیگری با عوارضی همراه است. کمتر از یک درصد بیماران پس از هیستروسکوپی با عوارض زیر مواجه می‌شوند:

• عوارض مرتبط با بی‌حسی
• عفونت
• خونریزی شدید
• آسیب دیدن دهانه رحم، رحم، روده یا مثانه
• زخم شدن داخل رحم
• واکنش به ماده استفاده شده برای انبساط رحم