درمان پولیپ رحم

رشد بیش از حد سلول‌ها در آندومتر (پوشش داخلی رحم) به تشکیل پولیپ‌های رحم منجر می‌شود. این پولیپ‌ها معمولاً غیرسرطانی و خوش‌خیم هستند، البته بعضی از آن‌ها سرطانی هستند یا در نهایت تبدیل به توده‌های سرطانی (پولیپ‌های پیش سرطانی) می‌شوند. پولیپ دهانه رحم عموماً در بانوانی دیده می‌شود که در دوران یائسگی به سر می‌برند یا این دوران را پشت سر گذاشته‌اند. هر چند پولیپ رحمی در سنین پایین‌تر نیز مشاهده می‌شود. ناباروری یک از عوارض پولیپ‌های رحمی است. اگر دچار پولیپ رحم هستید و نمی‌توانید باردار شوید، با برداشتن پولیپ ممکن است بتوانید لذت مادر شدن را تجربه کنید.

پولیپ رحم چیست؟

پولیپ رحم به توده‌هایی گفته می‌شود که در آندومتر یعنی پوشش داخلی رحم رشد می‌کنند. به همین علت این پولیپ گاهی پولیپ آندومتر نیز نامیده می‌شود. پولیپ رحم نتیجه رشد بیش از حد بافت آندومتر است. پولیپ با ساقه‌ای باریک یا پایه‌ای پهن به آندومتر متصل می‌شود و رو به داخل به سمت رحم گسترش می‌یابد. پولیپ ممکن است دایره‌ای یا بیضوی باشد و بزرگی آن از چند میلی‌متر (اندازه دانه برنج) تا چند سانتی‌متر (اندازه توپ گلف) یا بزرگتر متغیر است. تعداد پولیپ‌ها نیز از یک تا چند عدد متغیر است.

علل ایجاد پولیپ

دلیل دقیق ایجاد پولیپ مشخص نیست، اما در این بخش قصد داریم تا به تعدادی از عواملی که علت ایجاد پولیپ رحمی هستند اشاره کینم که شامل:

عوامل هورونی: به طور معمول هورمون استروژن در رشد بافت آندومتر نقش دارد، که در صورت اختلال هورمون استروژن تشکیل پولیپ تشدید می شود.

چاقی: افرادی که دچار چاقی بیش از اندازه هستند رشد پولیپ در آن ها در مقایسه با سایر افراد افزایش می یابد.

سندورم تخمدان پلی کیستیک: در این نوع بیماری تولید پولیپ های رحمی به نسبت افزایش یافته و احتمال بدخیم بودن پولیپ ها نیز وجود دارد. یکی از نکات بسیار مهم در مورد افرادی که مبتلا به این بیماری وجود دارد لازم است تا جراحی را انجام دهند.

بانوان مستعد ایجاد پولیپ رحم

بانوان در سنین 40 تا 50 سال بیش از بانوان جوان‌تر در معرض ایجاد پولیپ دهانه رحم هستند. پولیپ رحم عموماً پس از یائسگی دیده می‌شود، هر چند بانوان جوان‌تر از 20 سال نیز به ندرت دچار پولیپ رحم می‌شوند. احتمال شکل‌گیری پولیپ رحم در صورت چاقی یا داشتن اضافه وزن، فشار خون بالا یا مصرف تاموکسیفن (داروی مخصوص درمان سرطان سینه) افزایش می‌یابد.

علائم پولیپ رحم

بعضی از افرادی که مبتلا به پولیپ رحمی هستند هیچ نوع علائم یا نشانه خاصی را ندارند که به طور معمول با انجام معاینات و سنوگرافی تشخیص داده می شود.

به طور معمول علائم و نشانه های مربوط به پولیپ رحم شامل خونریزی های شدید واژینال می باشد ولی اصولا علائم پولیپ رحمی بستگی به محل قرار گیری و اندازه آن دارد.

با توجه به تمامی موارد گفته شده از جمله شایع ترین علائم نشان دهنده پولیپ رحمی عبارتند از:

• خونریزی های نامنظم
• داشتن خونریزی در بین قاعدگی
• داشتن درد در ناحیه لگن
• وجود توده ای در واژن
• خونریزی های بسیار شدید در دوران قاعدگی

تشخیص پولیپ رحمی

به منظور تشخیص پولیپ رحمی ابتدا متخصص زنان و زایمان از بیمار می‌خواهد تا سابقه عادت ماهانه، از جمله تعداد روزهای قاعدگی و زمان آن‌ها، علائم غیرطبیعی مانند خونریزی شدید یا لک بینی بین پریودها را شرح دهد. همچنین متخصص از بیمار سوال می‌کند که آیا برای باردار شدن دچار مشکل شده است یا خیر.

طبق بررسی های انجام شده پزشک برای بیمار آزمایشاتی را تجویز خواهد کرد. متخصص داروهایی مانند آنتی بیوتیک، مسکن یا داروهای تسهیل کننده اتساع دهانه رحم را در صورت لزوم برای آمادگی قبل از عمل‌ لازم است تا حتما مصرف کند.

برای تشخیص پولیپ رحم معمولاً آزمایش‌ها و عمل‌های زیر انجام می‌شود:

سونوگرافی ترانس واژینال: دستگاه دستی ظریفی به نام ترانسدوکتور یا دگرساز سونوگرافی وارد واژن می‌شود. دستگاه با تابش امواج صوتی تصاویری را از داخل رحم، برای مثال ناهنجاری‌های موجود، به دست می‌دهد.

سونوهیستروگرافی: این عمل گاهی پس از سونوگرافی ترانس واژینال انجام می‌شود. متخصص با لوله باریکی به نام سوند مایع استریل را وارد رحم می‌کند. این مایع باعث منبسط شدن رحم می‌شود و تصویر سونوگرافی بهتر و واضح‌تری را از توده‌های درون حفره رحم به دست می‌دهد.

هیستروسکوپی: هیستروسکوپی دارای دو کاربرد تشخیصی یا درمانی است. متخصص لوله بلند و باریک مجهز به تلسکوپ دارای منبع نور (هیستروسکوپ) را از راه واژن و دهانه رحم وارد رحم می‌کند و داخل رحم را معاینه می‌کند. هیستروسکوپی گاهی در کنار جراحی برداشتن پولیپ انجام می‌شود.

نمونه‌برداری از آندومتر: متخصص با استفاده از وسیله پلاستیکی نرم بافت را از دیواره‌های داخلی رحم جمع می‌کند. نمونه برای آزمایش و بررسی وجود ناهنجاری به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

کورتاژ: کورتاژ در اتاق عمل انجام می‌شود و دارای دو کاربرد تشخیصی و درمانی است. متخصص با وسیله فلزی بلندی به نام کورت بافت را از دیواره‌های داخلی رحم جدا می‌کند. در انتهای کورت حلقه کوچکی وجود دارد که به پزشک اجازه می‌دهد تا بافت یا پولیپ را خراش بدهد. باف یا پولیپ جدا شده برای آزمایش و بررسی سرطانی بودن زائده به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

نحوه درمان پولیپ رحمی

چنانچه پولیپ با علائم همراه نباشد، درمان آن ضرورتی ندارد. با این حال پولیپی که باعث خونریزی شدید قاعدگی باشد یا احتمال پیش سرطانی یا سرطانی بودن آن داده شود، که لازم است تا حتما اقدامات درمانی مناسب انجام داده شود. به علاوه پولیپی که مشکلاتی مانند سقط جنین یا ناباروری را برای بارداری ایجاد کند نیز باید برداشته شود. پولیپ ایجاد شده پس از یائسگی نیز باید خارج شود.

از جمله روش های درمان پولیپ رحمی عبارتند از:

پولیپ برای بررسی خوش‌خیم یا سرطانی بودن به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. این روش برای پولیپ‌های کوچکتر کاربرد دارد.

چنانچه نتوان پولیپ را با انجام این روش‌ها خارج کرد یا اگر پولیپ سرطانی باشد، جراحی دیگری باید انجام شود. در صورت وجود سلول‌های سرطانی در پولیپ رحم باید عمل هیسترکتومی یا جراحی خارج کردن رحم انجام شود.

آیا پولیپ رحم قابل پیشگیری است؟

هیچ راهی برای جلوگیری از ایجاد پولیپ رحم وجود ندارد. مراجعه منظم به متخصص زنان و زایمان برای انجام معاینه‌های زنان ضروری است. عامل‌های خطری مانند چاقی، فشار خون بالا یا مصرف تاموکسیفن برای درمان سرطان سینه احتمال ایجاد پولیپ را افزایش می‌دهد. پولیپ رحم گاهی پس از درمان عود می‌کند و درمان بیشتر را ضروری می‌سازد. از جمله روش های رایج به منظور پیشگیری از ایجاد پولیپ های رحمی عبارتند از:

• داشتن رابطه جنسی سالم
• انجام معاینات منظم لگنی
• انجام تست های آزمایشگاهی نظیر تست پاپ اسمیر
• استفاده از لباس زیر های پنبه ای و رعایت بهداشت فردی

خطرات ناشی از وجود پولیپ رحمی

زمانی که پولیپ های رحمی بدخیم باشند لازم است تا حتما جراحی برای خارج کردن پولیپ انجام داده شود. پولیپ های رحمی معمولا در خانم های یائسه دیده می شود، که بعد از انجام جراحی لازم است تا حتما به منظور بررسی های بیشتر پولیپ خارج شده آزمایش شود.

همچنین یکی از خطرات شایع پولیپ رحمی ناباروری می باشد که در صوت خارج کردن آن امکان باروری خانم ها نیز وجود خواهد داشت.

سوالات متداول

کلام آخر

همانطور که در این مقاله نیز گفته شده پولیپ های رحمی علائمی را از خود نشان نمی دهند همچنین ممکن است در بعضی از افراد علائمی چون خونریزی و …ر ا داشته باشد که به منظور درمان لازم است تا هر چه سریعتر به متخصص زنان و زایمان مراجعه کرد چرا که چشم پوشی از یک موضوع می تواند خطرات بسیار زیادی را برای فرد به همراه داشته باشد از همه مهم تر روند درمان بیماری نیز به نسبت کند تر انجام می شود.