زایمان طبیعی هنگامی رخ می‌دهد که کودک از طریق واژن (مجرای زایمان) به دنیا می‌آید. پس از بدنیا آمدن کودک شما، ممکن است بتوانید ظرف 24 تا 48 ساعت و در صورتی که مشکلات پزشکی خاصی وجود نداشته باشد به خانه بازگردید. اگر قبلاً زایمان سزارین داشته‌اید از پزشک در مورد زایمان طبیعی پس از سزارین سوال کنید. پس از هر زایمان باید از مراقبتهای بعد از زایمان اطلاع داشته باشید. در ادامه این اقدامات توضیح داده می‌شوند.
مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی
داروهایتان را همانگونه که دستور داده شده مصرف کنید
اگر فکر می‌کنید که داروهایتان مطابق انتظار عمل نمی‌کنند با پزشک تماس بگیرید. اگر نسبت به داروی خاصی حساسیت دارید به پزشک خود اطلاع دهید. لیستی از داروها، ویتامین‌ها و داروهای گیاهی که مصرف می‌کنید را همراه خود داشته باشید. که شامل مقدار و زمان و دلیل استفاده از آنها است. این لیست یا بطری‌های داروها را در جلسات پس از زایمان و در مواقع اضطراری با خود ببرید. لیست داروهای قدیمی خود را دور بیندازید.
داروهای غیراستروئیدی ضد التهابی
داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی ممکن است میزان تورم، درد و تب را کاهش دهند. این داروها را می‌توان با دستور پزشک یا بدون نسخه تهیه کرد. این داروها می‌توانند باعث خونریزی معده یا مشکلات کلیوی در برخی افراد شوند. همواره برچسب داروها را بخوانید و دستورات روی آن را قبل از استفاده دنبال کنید.
فعالیت
پس از زایمان، ممکن است بسیار خسته باشید. استراحت کافی پس از زایمان بسیار مهم است. برای مدتی بعد از زایمان سعی کنید فعالیت‌های خود را در حد کوتاه مدت نگه دارید. ممکن است بلافاصله پس از زایمان قادر به انجام برخی از ورزش‌ها مانند راه رفتن باشید. ورزش کگل ممکن است به بهبود سریع‌تر عضلات واژن و مقعد کمک کند. شما می‌توانید ورزش کگل را با سفت و شل کردن عضلات اطراف واژن انجام دهید. ورزش‌های کگل به ایجاد عضلات قوی‌تر کمک کرده، و ممکن است از بی اختیاری ادرار جلوگیری کنند. پیش از شروع تمرینات با پزشک خود صحبت کنید. اگر بیرون از خانه کار می‌کنید از پزشک بپرسید که چه زمانی می‌توانید کار خود را از سر بگیرید.
مراقبت از سینه
هنگامی که شیر وارد سینه می‌شود، ممکن است در ناحیه‌ی سینه‌ها احساس پری و سفتی شود. اگر قصد دارید شیردهی کنید، بهتر است از پزشک خود در مورد چگونگی حفظ شیر و نحوه‌ی شیردهی سوال کنید. همچنین، حتی اگر در حال حاضر شیردهی نمی‌کنید، از پزشک خود در مورد مراقبت از سینه‌ها و نحوه‌ی حفظ شیر اطلاعات بیشتری بگیرید. همچنین، اگر در حال مصرف دارو هستید، از پزشک خود در مورد تأثیر شیردهی در این شرایط هم سوال بپرسید.
یبوست
در مورد یبوست، توصیه می‌شود که فشار زیادی به شکم خود وارد نکنید تا به خروج مدفوع کمک کنید. مصرف غذاهای با فیبر بالا، مایعات کافی و ورزش منظم می‌تواند به شما کمک کند تا از یبوست جلوگیری کنید. مواد غذایی با فیبر بالا شامل میوه‌ها و سبوس هستند و نوشیدن آب آلو و آب نیز می‌تواند مفید باشد. ورزش منظم نیز به فعالیت دستگاه گوارش کمک می‌کند. همچنین، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که از داروهای بدون نسخه‌ی نرم کننده مدفوع و فیبری استفاده کنید، اما باید این داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
بواسیر
بواسیر رگ‌های متورم در داخل یا اطراف مقعد هستند. بارداری می‌تواند باعث جلو آمدن یا تورم بواسیر شود. ممکن است به دلیل بواسیر درد مقعدی داشته باشید. در مورد پیشگیری و مراقبت از بواسیر از پزشک خود سوال کنید.
مراقبت از پرینه
پرینه ناحیه بین واژن و مقعد است که نیاز به مراقبت دارد تا بهتر و سریع‌تر التیام یابد. نگهداری تمیزی و خشکی این ناحیه می‌تواند در جلوگیری از عفونت‌ها نیز مؤثر باشد. بهتر است در هنگام استحمام از آب و صابون برای شستشوی ملایم این ناحیه استفاده کنید. اگر اپی‌زیاتومی (برش در ناحیه پرینه یا واژن) داشته‌اید، باید در مورد مراقبتهای خاص از زخم‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
پزشک ممکن است به شما حمام نشسته را به منظور کاهش درد توصیه کند. در این روش، شما درون یک وان حمام پر از آب گرم یا سرد می‌نشینید. حمام نشسته در آب سرد ممکن است درد را بلافاصله کاهش دهد. برای حمام نشسته در آب سرد، می‌توانید در یک حوضچه حمام به آب گرم تکه‌های یخ اضافه کنید و به مدت 20 تا 30 دقیقه یا تا زمانی که پزشک توصیه کرده، در این حالت بمانید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد حمام نشسته و روش‌های دیگر کاهش درد، بهتر است از پزشک خود سوال کنید.
ترشحات واژن
پس از زایمان طبیعی، شما ممکن است با ترشحات واژنی مواجه شوید که به عنوان نفاس شناخته می‌شوند. نفاس در روز اول یا دوم پس از زایمان به رنگ قرمز روشن است و در روز سوم یا چهارم، مقدار آن کاهش می‌یابد و به رنگ قرمز تیره تغییر می‌کند. حدود 7 تا 14 روز پس از زایمان، ممکن است خونریزی شدیدتری داشته باشید. رنگ نفاس ممکن است به زرد متمایل به سفید تغییر کند و بوی ناخوشایندی داشته باشد. ممکن است نیاز به استفاده از نوار بهداشتی و تعویض آن چند بار در روز باشد. در صورتی که بدون مشکل می‌توانید نوار بهداشتی را وارد واژن کنید، می‌توانید از تامپون نیز استفاده کنید. با این حال، پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که در طول شب از تامپون استفاده نکنید تا خطر ابتلا به عفونت کاهش یابد. مشاهده نفاس تا هشت هفته پس از زایمان طبیعی است.
دوره ماهانه
دوره ماهانه شما ممکن است ظرف 7 تا 12 هفته پس از زایمان مجدداً شروع شود. در صورتی که شما در حال شیردهی هستید، ممکن است زمانی بیشتری طول بکشد تا دوباره پریود شوید. اگرچه دوره ماهانه شما شروع نشده باشد، اما هنوز هم احتمال بارداری وجود دارد. در صورتی که قصد بارداری را ندارید، با پزشک خود در مورد قرص‌های ضد بارداری که برای شما مناسب هستند مشورت کنید.
تغییرات خلق و خوی
بسیاری از زنانی که تازه مادر شده‌اند پس از زایمان دچار تغییر خلق و خوی می‌شوند. برخی از این تغییرات به دلیل کمبود خواب، تغییرات هورمونی، و مراقبت از نوزاد رخ می‌دهند. برخی از تغییرات خلق و خوی مانند افسردگی شدید پس از زایمان (غم و اندوه عمیق) می‌توانند جدی‌تر باشد. اگر احساس می‌کنید که پس از زایمان نمی‌توانید از خود و فرزندتان مرقبت کنید با پزشک صحبت کنید.
فعالیت جنسی
ممکن است نیاز باشد که به مدت 6 تا 7 هفته پس از زایمان از انجام رابطه جنسی اجتناب کنید. ممکن است متوجه کاهش تمایل به رابطه جنسی و یا درد در هنگام آن شوید. احتمال دارد پزشک پیشنهاد کند که برای کمک به راحت‌تر شدن رابطه جنسی از روان کننده‌ی واژینال استفاده نمایید.
نکات مهم
در شرایط زیر با پزشک تماس بگیرید:
- تب دارید.
- درد پرینه برطرف نمی‌شود یا بدتر می‌شود.
- پوست بین واژن و مقعد متورم، گرم یا قرمز است.
- در ناحیه سینه‌ها احساس تورم، سفتی یا درد دارید.
- احساس ناراحتی یا افسردگی می‌کنید.
- دچار بی‌اختیاری ادرار یا حرکات روده هستید یا حرکات روده وجود ندارد.
- بیشتر از حد معمول احساس خستگی می‌کنید.
- سوالات یا نگرانی‌هایی در مورد زایمان طبیعی یا داشتن فرزند دارید.
در شرایط زیر نیز بلافاصله به دنبال مراقبت پزشکی باشید:
- خونریزی ناگهانی و شدید واژینال دارید.
- چرک یا ترشحات زرد رنگ از واژن یا زخم خارج می‌شوند.
- میزان ادرار خروجی بسیار کم بوده یا اصلاً وجود ندارد.
- درد در قفسه سینه یا مشکل تنفسی دارید که در طول زمان بدتر می‌شود.
- احساس گرما، درد و حساسیت به لمس در دست‌ها و پاهای خود دارید. ممکن است این نواحی متورم و قرمز به نظر برسند.
- به طور ناگهانی احساس سرگیجه و مشکل تنفسی می‌کنید.
درد جدید و ناگهانی در قفسه سینه احساس می‌کنید. ممکن است زمانی که نفس عمیق می‌کشید یا سرفه می‌کنید بیشتر احساس درد کنید و یا در حین سرفه کردن خون مشاهده شود.