ترک‌های پوستی یکی از عوارض ناخوشایند بارداری است که خوشبختانه قابل پیشگیری است. ترک‌های پوستی دوران بارداری از حوالی هفته سیزدهم تا بیست و یکم بارداری مشخص می‌شود. بیش از نیمی از مادران آینده با رگه‌های صورتی یا قرمزی (گاهی اوقات مایل به بنفشی) روی پوست خود روبرو می‌شوند که عمدتاً روی شکم، باسن، ران، لگن و سینه ایجاد می‌شود.
ساختار ترک‌های پوستی
اگر رشد بدن به سرعت افزایش یابد و پوست نتواند با این سرعت تطبیق یابد، فیبرهای کشسان زیر سطح پوست ممکن است آسیب ببینند و به ترک‌های پوستی منجر شوند.
وزن مادر در طول نه ماهه بارداری به طور متوسط حدود 13.7 کیلوگرم (30 پوند) افزایش می‌یابد. این افزایش وزن و رشد سریع بدن می‌تواند به صورت ترک‌های پوستی روی بدن، به ویژه در نواحی شکم و سینه‌ها که بیشترین رشد را تجربه می‌کنند، ظاهر شود. همچنین، ترک‌های پوستی بارداری ممکن است در مناطقی مانند ران، باسن و بالای بازوها نیز دیده شود. این ترک‌ها معمولاً در ابتدا رنگ بنفش یا قرمز دارند، اما پس از زایمان، رنگ آنها به تدریج محو می‌شود و به رنگ سفید یا خاکستری تبدیل می‌شوند.
برای زنانی که قبل از بارداری وزن سالمی دارند، افزایش وزن در این دوره معمولاً 11 تا 16 کیلوگرم است. به مادران آینده توصیه می‌شود که سعی کنند علاوه بر حفظ افزایش وزن در این مدت، این افزایش را به صورت آرام و پیوسته، نه به صورت ناگهانی و سریع داشته باشند. به عبارت دیگر، سرعت افزایش وزن نیز مهم است هنگامی که در مورد ترک‌های پوستی در دوران بارداری صحبت می‌کنیم.
کدام مادران مستعد ترک‌های پوستی بارداری هستند؟
حدود 90 درصد از مادران پس از ماه ششم یا هفتم بارداری با ترک‌های پوستی شکم روبرو می‌شوند. اگر مادرتان در دوران بارداری با این عارضه مواجه شده باشد، ازآنجایی که ژنتیک یکی از عامل‌های ایجاد ترک‌های پوستی است و به عبارتی این عارضه ارثی است، شما نیز به احتمال زیاد با این ترک‌های پوستی ناخوشایند روبرو خواهید شد. مادران با پوست روشن‌تر نیز بیشتر مستعد ترک‌های پوستی صورتی رنگ هستند. بانوان با پوست تیره‌تر معمولاً با ترک‌هایی روشن‌تر از رنگ پوست خود روبرو می‌شوند.
دانستنی‌های ترک‌های پوستی بارداری
از آنجایی که هیچ روش تایید شده‌ای برای درمان یا متوقف کردن ترک‌های پوستی وجود ندارد، بهتر است نهایت سعی خود را برای پیشگیری از ترک‌های پوستی بکنید. خوشبختانه این ترک‌ها همیشه وضوح دوران بارداری را ندارند، معمولاً پس از زایمان نامشخص‌تر می‌شوند، به رنگ خاکستری مایل به نقره‌ای درمی‌آیند و به راحتی می‌توان آنها را پوشاند. در این بین نیز می‌توان نشانه‌های مادر شدن را با لذت و افتخار لمس و مشاهده کرد.
روش‌های درمان یا پیشگیری
ایجاد شدن یا نشدن ترک‌های پوستی معمولاً از عامل‌های ژنتیکی نشأت می‌گیرد، بااین حال روش‌های متعددی برای جلوگیری از ترک شکم در بارداری یا حداقل کاهش سرعت ایجاد آنها وجود دارد:
پوست را از داخل تغذیه کنید
مقدار زیادی از خوراکی‌های سرشار از ویتامین ث را در برنامه غذایی دوران بارداری بگنجانید تا تون پوستی حفظ شود و احتمال ایجاد ترک‌های پوستی کمتر شود.
مراقب وزن خود باشید
در دوران بارداری چشم از ترازو برندارید و سعی کنید وزن‌تان به آهستگی و به تدریج اضافه شود. به خاطر داشته باشید که تامین غذای دو نفر به این معنا نیست که باید دو برابر معمول غذا بخورید. بنابراین بهتر است توصیه‌های عمومی درباره مقدار مصرف کالری در دوران بارداری را با مشورت پزشک رعایت کنید.
پوست را ماساژ دهید، رژیم غذایی سالم داشته باشید
هر روز پوست را با مرطوب کننده یا دستکش مخصوص ماساژ دهید تا گردش خون و در نتیجه رشد بافت جدید را بهبود دهید. رعایت یک رژیم غذایی سالم و سرشار از ویتامین‌ها، به ویژه ویتامین E، C، روی (زینک) و سیلیکا به حفظ سلامت پوست کمک می‌کند. نوشیدن آب فراوان در دوران بارداری مزایای متعددی دارد که از آن جمله می‌توان به مرطوب نگه داشتن پوست اشاره کرد.
از کرم و مرطوب کننده استفاده کنید
از هفته‌های اول، به مراقبت از پوست خود با استفاده از کرم حاوی ویتامین E یا A شروع کنید. کرم‌های حاوی آلفا هیدروکسی اسیدها (AHAs) که از عصاره‌های گیاهی تهیه می‌شوند، بسیار مفید هستند. استفاده مداوم از این کرم‌ها از هفته‌های اول می‌تواند خاصیت ارتجاعی پوست را حفظ کرده و در نتیجه باعث کاهش اثر ترک‌های پوستی شود. همچنین، عمل مالیدن کرم روی پوست گردش خون را بهبود می‌بخشد.
مادران ما از مخلوط دو به یکی از روغن بادام و روغن جوانه گندم تهیه شده به روش پرس سرد استفاده می‌کردند. امروزه، کرم‌های ترکیبی آماده‌ای در بازار وجود دارند که بسیاری از بانوان معتقدند دست‌کم به اندازه ترکیب‌های قدیمی سودمنداند، بدون آن که تمام بدن را چرب و روغنی کنند. کرم کره کاکائو نیز سرشار از ویتامین E است و گزینه‌ای ارزان است که در عین حال بسیار مفید و تاثیرگذار است.
از کرم‌های تجویزی استفاده کنید
اگر نگران ایجاد ترک‌های پوستی هستید، می‌توانید از درمان‌های جایگزین بهره بگیرید، البته باید تا زمان زایمان و به دنیا آوردن نوزاد و همچنین اتمام دوره شیردهی صبر کنید. کرم‌های رتین آ یا ترتینوئین از مشتقات ویتامین آ تهیه می‌شوند. برای خرید این کرم‌ها نیاز به نسخه پزشک دارید، بنابراین از متخصص یا پزشک عمومی بخواهید که این کرم‌ها را برایتان تجویز کنند.
دیگر توصیه‌های مفید
اگرچه بعضی ترک‌های پوستی به طور طبیعی محو و کمرنگ می‌شوند و به خطوط نقره‌ای رنگ تبدیل می‌شوند، اما بعضی از آنها تیره و مشخص باقی می‌مانند. بهترین زمان برای درمان ترک‌های پوستی هنگامی است که هنوز قرمز رنگ هستند. ژل‌های تهیه شده از مخلوطی از عصاره پیاز و اسید هیالورونیک برای درمان ترک‌ها به کار برده می‌شود. براساس نتیجه یک پژوهش جدید ترک‌های پوستی پس از 12 هفته مصرف روزانه ژل محو می‌شود.
روش دیگر مصرف رتینوئید با تجویز پزشک است. این دارو تبدیل سلولی را تسریع و رشد کلاژن جدید را تحریک می‌کند. در نتیجه پوست سالم‌تر و پرتر می‌شود. البته مصرف رتینوئید در دوران بارداری یا شیردهی ممنوع است. لیزردرمانی روش دیگری است که در کلینیک توسط متخصص به منظور گرم کردن پوست انجام می‌شود. لیزر درمانی رشد کلاژن را بهبود می‌دهد و رگ‌های خونی گشاد شده را منقبض می‌کند. البته چند جلسه درمان باید انجام شود تا نتیجه مطلوب به دست آید.
درمان‌های ملایم‌تری مانند درم ابریژن نیز به منظور بازسازی پوست انجام می‌شود، البته این روش‌های ملایم تغییر چشمگیری را ایجاد نمی‌کند. برخی بانوان پوست خود را با ترک‌های یادگار دوران بارداری می‌پذیرند و با این وضعیت کنار می‌آیند. این گروه از مادران می‌دانند که هیچ روش معجزه‌آسایی برای از بین بردن این ترک‌ها وجود ندارد، بنابراین با پذیرش انحناهای جدید بدن، شکل تازه بدن و البته پوستی متفاوت به استقبال مرحله جدید و هیجان‌انگیزی از زندگی‌شان می‌روند.
رفع استرچ مارک یا استریاهای بارداری با لیزر
برای دستیابی به عمق زیر سطح پوست و از بین بردن استرچ مارک‌ها، ما از نور لیزر CO2 با استفاده از دستگاه مونالیزاتاچ استفاده می‌کنیم. این نور لیزر، سیستم ایمنی را برای تولید سلول‌های پوستی جدیدی که استرچ مارک‌های موجود را از بین می‌برد، تحریک می‌کند. با تولید بافت‌های جدید، استرچ مارک‌ها به‌صورت طبیعی احیا می‌شوند و بدون آسیب به پوست پیرامون خود، از بین می‌روند. این روش برای اکثر انواع پوست‌ها، بی‌خطر است.
برای دستیابی به بهترین نتیجه، معمولا سه تا پنج جلسه درمانی برای بیماران توصیه می‌شود. در حین استفاده از لیزر، بیماران ممکن است کمی ناراحتی احساس کنند، اما با استفاده از کرم خنک‌کننده می‌توانند پوست خود را تسکین دهند. بعد از درمان، اکثر افراد می‌توانند بلافاصله به زندگی عادی خود ادامه دهند.