اگر بارداری باعث کمر درد شما شده است، تنها شما نیستید که دچار این مشکل می‌باشید، کمر درد و فتق دیسک یکی از شایع‌ترین عوارض بارداری است. متاسفانه، کمردرد اغلب در اوایل دوران بارداری شروع می‌شود (گاهی اوقات در حدود هفته ۱۸) و تا زمان زایمان (که با کمر درد پس از زایمان جایگزین می‌شود) ماندگار است (یا بدتر می‌شود).
چه چیزی باعث کمردرد در بارداری می‌شود؟
احتمالاً دلیل کمردرد خود را می‌توانید در رشد رحم و تغییرات هورمونی بارداری بیابید. با گسترش رحم، مرکز ثقل بدن تغییر می‌کند و عضلات شکمی کشیده و ضعیف می‌شوند که ممکن است بر روی کمر فشار وارد کرده و باعث کمردرد شوند. اگر فشار بر روی عصب‌ها ایجاد شود، ممکن است کمردرد ایجاد شود. همچنین وزن اضافی باعث فشار بیشتر بر مفاصل و کار بیشتر برای ماهیچه‌ها می‌شود که ممکن است در پایان روز منجر به احساس کمردرد بیشتری شود.
همچنین، تغییرات هورمونی در دوران بارداری باعث شل شدن مفاصل می‌شود و رباط‌هایی که استخوان‌های لگن را به ستون فقرات وصل می‌کنند، باز می‌شوند. این ممکن است باعث احساس تعادل کمتر و درد در هنگام راه رفتن، ایستادن و نشستن مدت طولانی، غلتیدن روی تخت، بلند شدن از روی یک صندلی کم ارتفاع یا وان حمام، خم شدن و یا بلند کردن اجسام سنگین شود.
چه نوع کمردردی در بارداری شایع است؟
کارشناسان دو الگوی متداول کمردرد در دوران بارداری را توصیف کرده‌اند، درد کمر در ناحیه مهره‌های پایین کمر رخ می‌دهد، و درد لگن خلفی در پشت لگن احساس می‌شود. برخی از زنان علائم و نشانه‌های هر دو نوع کمر درد را دارند.
درد کمر مانند درد پایین کمر است که ممکن است قبل از بارداری تجربه کرده باشید. شما درد را اطراف اطراف ستون فقرات خود و تقریبا در تراز دور کمر احساس می‌کنید. همچنین ممکن است دردی داشته باشید که به پاها نیز کشیده می‌شود. نشستن یا ایستادن طولانی مدت و بلند کردن اجسام معمولاً درد را بدتر می‌کند و این امر منجر به شدیدتر شدن درد در انتهای روز می‌گردد.
تعداد زیادی از زنان باردار درد خلفی لگن دارند که نسبت به درد کمر در ناحیه پایین‌تری حس می‌شود. ممکن است این درد را به صورت دردی عمیق در باسن، در یک یا هر دو طرف یا پشت ران‌ها احساس کنید. ممکن است راه رفتن، بالا رفتن از پله، داخل و خارج شدن از وان یا نشستن روی یک صندلی کوتاه، غلتیدن روی تخت، چرخیدن و بلند کردن اجسام باعث تحریک درد شوند.
موقعیت‌هایی که در اثر آن از ناحیه کمر خم می‌شوید، مانند نشستن روی صندلی، خم شدن به جلو هنگام کار کردن پشت میز ممکن است درد خلفی لگن را بدتر کنند. زنان با درد خلفی لگن به احتمال بیشتری در معرض درد در استخوان شرمگاهی هستند.
آیا کمردرد می‌تواند سیاتیک باشد؟
سیاتیکی که می‌تواند ناشی از فتق دیسک یا دیسک برآمده در قسمت پایین ستون فقرات باشد، تنها در حدود یک درصد از زنان باردار مشاهده می‌شود. اگر سیاتیک بارداری دارید، درد ساق پا معمولاً شدیدتر از کمر درد است. همچنین احتمالاً درد را در زیر زانو نیز حس می‌کنید و حتی ممکن است تا پا و انگشتان نیز کشیده شود و احتمالاً در پاهای خود احساس سوزن سوزن شدن یا کمی بی‌حسی می‌کنید.
در صورت ابتلا به سیاتیک شدید، ممکن است در ناحیه کشاله ران یا ناحیه تناسلی خود نیز احساس بی‌حسی داشته باشید. حتی ممکن است دفع ادرار و مدفوع برایتان سخت شود.
برای تسکین کمردرد چه کاری می‌توان انجام داد؟
ورزش
ممکن است در صورت کمردرد، به جای ورزش ترجیح بدهید که در تختخواب بمانید، اما نباید برای مدت طولانی در رختخواب بمانید. استراحت مطلق به طور کلی در درازمدت برای درمان کمردرد مفید نیست و حتی ممکن است باعث بدتر شدن درد شود. شاید ورزش آنچه که واقعاً نیاز دارید باشد.
قبل از شروع برنامه‌ی ورزشی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا در برخی شرایط ممکن است مجبور به محدود کردن فعالیت‌ها یا صرف نظر کردن از ورزش باشید. اگر شرایط ورزش کردن را دارید می‌توانید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- تمرین با وزنه
- تمرینات کششی
- شنا
- پیاده‌روی
- چرخش لگن
به وضعیت قرارگیری بدن خود توجه کنید
- صاف بایستید.
- اگر بیشتر روز در حالت نشسته هستید، صاف بنشینید.
- از ایستادن طولانی مدت پرهیز کنید.
- از حرکاتی که باعث بدتر شدن درد می‌شوند مطلع باشید.
- کفش راحت بپوشید و مطمئن شوید که کفش‌هایتان قوس مناسبی دارند.
- همیشه از زانو خم شوید و اجسام را در حالت دولا بلند کنید.
- وزن اجسامی که حمل می‌کنید را تقسیم کنید.
- در هنگام بیرون آمدن از تخت مراقب باشید.
- سعی کنید به پهلو و در حالتی که یک یا هر دو زانو خم شده‌اند بخوابید و بین پاهای خود یک بالش قرار دهید.
نکات کمک کننده
- بعد از پوشاندن پوست خود با یک لباس پشمی یا پارچه، یک کیسه گرم یا سرد را روی ناحیه دردناک به منظور کمک به کاهش درد قرار دهید. استفاده متناوب از گرما و سرما می‌تواند به برخی افراد کمک کند.
- تا آنجا که ممکن است فعال باشید، زیرا می‌تواند به بهبودی شما کمک کند. همانطور که سعی در انجام فعالیت‌های عادی خود دارید، داشتن کمی درد طبیعی است بشرطی که بتوانید کار خود را ادامه دهید.
- مراقبت وضعیت قرارگیری بدن خود باشید و سعی کنید که کمرتان کمی قوس داشته باشد. هنگام نشستن، از یک کوسن کوچک یا حوله تا شده برای قرار دادن در پشت کمر و پشتیبانی از ستون فقرات خود استفاده کنید.
- از بلند کردن هرگونه جسم سنگین اجتناب کنید. اگر مجبور به بلند کردن چیزی هستید، از زانو خم شوید و کمر خود را صاف نگه دارید. جسمی که بلند می‌کنید را نزدیک به بدنتان نگه دارید.
- به علائم بدن خود توجه کنید و انجام هر چیزی که منجر به شدیدتر شدن درد می‌شود را متوقف کنید.
- برای مدت طولانی نایستید. استراحت در تخت بیشتر از دوره‌های کوتاه کمکی به شما نمی‌کند.
- در هنگام خواب و در شرایطی که به پهلو خوابیده‌اید از بالش یا کوسن در بین زانوهای خود استفاده کنید.
- از آنجا که حرکت ستون فقرات ممکن است درد را بدتر کند، بهتر است کفش‌های نرم بپوشید.
سیاتیک چگونه درمان می‌شود؟
به دنبال یافتن یک ماما باشید و از او بخواهید که یک فیزیوتراپیست متخصص در حوزه اسکلتی عضلانی را به شما معرفی کند. همچنین از او بخواهید که یک فیزیوتراپیست تخصصی در زمینه سلامت زنان را نیز معرفی کند. فیزیوتراپیست به شما تمریناتی برای تقویت عضلات کف لگن، شکم و کمر را نشان خواهد داد. همچنین، روش هایی برای بهبود وضعیت بدن شما نیز معرفی خواهد کرد. او ممکن است نیاز داشته باشد در طول دوران بارداری تحت نظر قرار بگیرید تا عملکرد اعصاب شما بررسی شود.
برای کاهش درد سیاتیک، می توانید از پاراستامول استفاده کنید. همچنین، در مورد مقدار و مدت زمان مصرف آن از پزشک خود سوال کنید. در صورتی که در سه ماهه سوم بارداری خود هستید، پزشک شما احتمالا توصیه خواهد کرد که از ایبوپروفن خودداری کنید. درمان های دیگری که می توانید امتحان کنید، شامل طب سوزنی، استئوپاتی و کایروپراکتیک می باشند، اما تاکنون شواهد کافی برای اثبات اثربخشی آنها در درمان سیاتیک وجود ندارد. اگر تصمیم به استفاده از درمان های مکمل کرده اید، توصیه می شود به متخصصی که تجربه کافی در درمان زنان باردار دارد مراجعه کنید.
نگرانی‌های فتق دیسک در بارداری
زنان باردار بیشتر مستعد ابتلا به کمر درد و درد استخوان دنبالچه به خصوص در سه ماهه سوم هستند. دلایلی برای این وضعیت وجود دارد از جمله مشکلات ساختاری، فشرده شدن عصب و نیز دلایل عاطفی و روانی. بارداری زمانی است که استرس زیادی دارد و این شرایط قطعاً باعث افزایش احتمال بروز مشکلات و دردهای روحی و روانی خواهد شد.
زایمان می‌تواند به طور یکسان برای مادر و کودک آسیب‌زا باشد. برخی زنان در اثر فشار ناشی از زایمان دچار آسیب‌های عضلانی می‌شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در اثر ورود سر کودک به مجرای زایمان دچار آسیب‌های استخوان دنبالچه شوند. این نوع صدمات می‌توانند به مدت زمان طولانی برای بهبودی نیاز داشته باشند، اما صرف نظر از اینکه مشکل دیسک وجود دارد یا خیر مرتبط با دیسک کمر نیستند.
شدیدتر شدن فتق دیسک زنان در طول زایمان بطوی که حاد شود تا کنون مشاهده نشده است، اما از لحاظ تئوری اگر شرایط آن مهیا باشد محتمل است.
پیشنهادات برای فتق دیسک در بارداری
هنگام بارداری، تمرکز و توجه به سلامتی و در نظر گرفتن هر عامل احتمالی که ممکن است بر زایمان تاثیر بگذارد بسیار مهم است. اما در اکثر موارد، فتق دیسک برای زنان باردار مشکل خاصی نمی‌باشد. اگر نگرانی در مورد سندروم درد شدید دیسک دارید، می‌توانید با متخصص زنان و زایمان مشورت کرده و از وی سوالاتی بپرسید تا به توصیه‌هایی برای کاهش خطر شدید شدن درد دیسک و پیشگیری از آسیب بیشتر در حین زایمان دست پیدا کنید.
هرگز به علائم روانی که بخش ذاتی تقریباً تمام بارداری‌ها هستند بی‌توجهی نکنید، زیرا این دلایل می‌توانند باعث درد شدید کمر شوند حتی هنگامی که منشأ واقعی آن در ساختار بدن نباشد. در نظر داشته باشید که در بیشتر موارد، فتق دیسک منشأ اصلی درد نیست. این مشکل در زنان باردار و دوران پس از زایمان محتمل‌تر است، بنابراین اگر درد قبل، حین و پس از زایمان عود می‌کند، این نکته را به یاد داشته باشید.