فیبروم رحمی از علائم تا روش های درمان

فیبروم رحم توده‌ای غیرسرطانی در رحم است که غالباً در سال‌های باروری ایجاد می‌شود. این توده غیرسرطانی غالباً پس از یائسگی کوچک شده و علائم آن معمولاً کمتر یا به طور کام از بین می رود. چنانچه فیبروم رحم نیاز به درمان داشته باشد، باید برای دریافت درمان دارویی یا جراحی به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. برای اطلاع از بهترین طرح درمانی باید با متخصص زنان و زایمان مشورت کرد. در ادامه به اجمال با فیبروم یا میوم رحمی و روش‌های درمان آن آشنا می‌شویم.

فیبروم رحم چیست؟

بسیاری از بانوان در مرحله‌ای از زندگی خود دچار فیبروم یا میوم رحمی می‌شوند، اما اکثراً به دلیل عدم وجود علائم متوجه این توده نمی‌شوند. متخصص زنان و زایمان ممکن است فیبروم را هنگام معاینه لگن یا سونوگرافی پیش از زایمان به طور تصافی پیدا کند ولی شاید این سوال در ذهن شما ایجاد شود که در چه شرایطی لازم است تا به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنیم؟ در جواب این وسال باید گفت که با وجود شرایط زیر لازم است تا پزشک مراجعه کنید این علائم عبارتند از:

• درد مستمر لگن
• قاعدگی بسیار شدید، طولانی یا دردناک
• لک بینی یا خونریزی بین دو پریود
• دشواری در تخلیه مثانه

• تکرر ادرار
• ایجاد مشکلاتی در تولید همانند سقط جنین و نازایی
• ایجاد یبوست

در صورت شدید بودن خونریزی واژینال یا درد تیز و ناگهانی لگن به سرعت برای درمان اقدام کنید. در واقع فیبروم (لیومیوم یا میوم رحمی) ارتباطی با افزایش احتمال سرطان رحم ندارد و تقریباً هیچ گاه تبدیل به سرطان نمی‌شود. اندازه فیبروم متغیر است و بزرگی آن از یک دانه غیر قابل تشخیص با چشم غیرمسلح تا توده‌های حجیمی در نوسان است که باعث تغییر شکل و بزرگ شدن رحم می‌شود. فیبروم ممکن است یک عدد یا بیشتر باشد. فیبروم‌های چندقلو گاهی آن‌قدر در رحم  گسترش می‌یابند که به قفسه سینه می‌رسند.

انواع فیبروم

در این بخش از مقاله قصد داریم تا به انواع میوم رحم اشاره کنیم ولی در ابتدا لازم است بگوییم که فیبروم به توده های عضلانی گفته می شود که در اثر تغییرات بافت رحم ایجاد می شود. فیبرو رحم از انواع مختلفی برخوردار است که در ادامه بیشتر در مورد هر کدام از آن ها صحبت خواهیم کرد:

علل ایجاد فیبرو رحمی

از جمله علل های رایج ایجاد میوم رحمی عبارتند از:

تغییرات ژنتیکی: بسیاری از میوم‌ها دربردارنده تغییرات در ژن‌هایی است که با گونه‌های موجود در سلول‌های طبیعی عضلانی رحم تفاوت دارد.

هورمون‌ها: استروژن و پروژسترون دو هورمونی هستند که رشد لایه پوشش دهنده رحم را در هر قاعدگی تحریک می‌کنند تا برای بارداری آماده شود. به نظر می‌رسد این دو هورمون در رشد میوم رحمی نقش داشته باشند. فیبروم‌ها بیشتر از سلول‌های عضلانی طبیعی رحم حاوی گیرنده‌های پروژسترون و استروژن هستند که معمولاً پس از قاعدگی به علت کم شدن تولید هورمون کوچک خواهند شد.

دیگر عامل‌های رشد: مواد حفظ کننده بافت‌های بدن مانند عامل رشد شبه انسولینی بر رشد فیبروم اثر می‌گذارند.

باردرای و فیبروم رحمی

میوم رحم معمولاً مانعی برای باردار شدن نیست. با این حال ممکن است فیبروم ها به ویژه فیبروم ساب موکوزال منجر به ناباروری یا سقط جنین شود. فیبروم احتمال بروز بعضی عوارض بارداری مانند سقط جفت، زایمان زودرس و محدودیت رشد جنین را افزایش می‌دهد.

راه های تشخیص میوم رحم

به منظور تشخیص فیبروم رحمی روش های مختلفی وجود دارد که از انواع این روش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

معاینه لگن

میوم رحم غالباً به طور تصادفی هنگام معاینه دوره‌ای لگن تشخیص داده می‌شود. متخصص زنان و زایمان متوجه ناهنجاری در شکل رحم می‌شود و به وجود فیبروم مشکوک می‌شود.

سونوگرافی

متخصص زنان و زایمان دستگاه سونوگرافی (دگرساز) را روی شکم حرکت می‌دهد یا آن را وارد واژن (سونوگرافی ترانس واژینال) می‌کند تا تصاویری از رحم به دست بیاورد.

آزمایش خون

شمارش کامل سلول‌های خون (CBC) برای تشخیص کم خونی انجام می‌شود، چون ممکن است خونریزی مزمن باعث کم خونی شده باشد. آزمایش‌های دیگری برای رد احتمال ابتلا به اختلال‌های خونریزی دهنده یا ناراحتی‌های تیروئید انجام می‌شود.

آزمایش‌های تصویربرداری

چنانچه از سونوگرافی اطلاعات کافی را نتوان بدست آورد، متخصص زنان و زایمان دستور انجام تصویربرداری‌های دیگری مانند موارد زیر می‌دهد:

• هیستروسونوگرافی
• هیستروسالپنگوگرافی (عکس رنگی رحم)
• هیستروسکوپی
• ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)

درمان فیبروم رحم

هیچ رویکرد مشخص و منحصر به فردی وجود ندارد که بهترین نتیجه را در درمان فیبروم رحمی به دست دهد و متخصصین از روش‌های گوناگون بهره می‌گیرند. متخصص زنان و زایمان روش‌های درمان علائم فیبروم رحم را توضیح می‌دهد.

درمان با دارو

داروهای طراحی شده برای درمان فیبروم رحم هورمون‌هایی را هدف قرار می‌دهد که قاعدگی را منظم می‌کند و علائمی چون خونریزی شدید و فشار لگن را درمان می‌کند. البته این داروها فیبروم را از بین نمی‌برد و فقط آنها را کوچک می‌کند.

عمل‌های غیرتهاجمی

که شامل جراحی اولتراسوند(FUS) می باشد. این عمل درمانی یک روش غیرتهاجمی برای فیبروم رحم است که رحم را حفظ می‌کند، نیازی به برش ندارد و انجام آن به صورت سرپایی می باشد.

این عمل هنگامی انجام می‌شود که بیمار داخل اسکنر ام آر آی مجهز به دگرساز با انرژی بالای اولتراسوند قرار دارد. متخصص زنان و زایمان محل دقیق فیبروم رحم را با توجه به تصاویر مشخص می‌کند. پس از تعیین موقعیت میوم، دگرساز اولتراسوند امواج صوتی را روی فیبروم متمرکز می‌کند تا آن را گرم کند و بخش‌های کوچکی از بافت فیبروم را متلاشی کند.

تکنولوژی جدیدتر: این روش نتیجه پژوهش‌های مستمر برای ایمنی درازمدت و کارایی بهینه و مناسب است و داده‌های گردآوری شده از ایمنی و تاثیرگذرای این روش حکایت دارد.

عمل‌های با تهاجم حداقل

عمل‌های متعددی وجود دارد که فیبروم رحم را از بین می‌برد، بدون این که لازم باشد جراحی برای برداشتن آنها انجام شود. این عمل‌ها عبارت‌اند از:

آمبولیزاسیون شریان رحمی: در آمبولیزاسیون ذرات کوچکی موسوم به عامل‌های آمبولی در شریان‌های رساننده خون به رحم تزریق می‌شود تا خون به فیبروم نرسد. به این ترتیب میوم کوچک می‌شود و می‌میرد.

میولیز: متخصص در عمل لاپاراسکوپی از انرژی رادیوفرکانسی، جریان برق یا لیزر برای از بین بردن میوم و منقبض کردن رگ‌های خونی مسئول خون‌رسانی به آن بهره می‌گیرد.

میومکتومی رباتیک یا لاپاراسکوپی: متخصص زنان و زایمان در میومکتومی فیبروم‌ها را جدا می‌کند و رحم را نگه می‌دارد. اگر فیبروم کوچک و کم باشد، متخصص زنان و زایمان ترجیح می‌دهد لاپاراسکوپی یا عمل رباتیک را انجام دهد. در این عمل برش‌های کوچکی با استفاده از وسایل ظریف در شکم ایجاد می‌شود و فیبروم از رحم خارج می‌شود. متخصص در عملی به نام مورسیلاسیون (بریدن و درآوردن بافت) میوم را تکه تکه می‌کند و آن را درمی‌آورد. در این مرجله جراح ناحیه شکم را با استفاده از دوربین کوچک متصل به یکی از وسایل روی صفحه نمایشگر می‌بیند. میومکتومی رباتیک دیدی سه بعدی و بزرگ شده از رحم به متخصص زنان و زایمان می‌دهد که در مقایسه با اکثر روش‌های دیگر ظرافت، انعطاف پذیری و دقت بالاتری را ممکن می‌کند.

میومکتومی هیستروسکوپی: چنانچه فیبروم ساب موکوزال (زیرمخاطی) و داخل رحم باشد، این عمل توصیه می‌شود. متخصص زنان و زایمان با وارد کردن وسایل از راه واژن و دهانه رحم به داخل رحم به فیبروم دسترسی پیدا می‌کند و آن را خارج می‌کند.

خراش (ابلاسیون) آندومتر: متخصص وسیله خاصی را وارد رحم می‌کند و پوشش داخلی رحم را با استفاده از گرما، انرژی ریزموج، آب گرم یا جریان برق از بین می‌برد. پس از این عمل قاعدگی متوقف می‌شود یا شدت خونریزی کاهش می‌یابد.

عمل‌های جراحی قدیمی

عمل‌های جراحی قدیمی که برای درمان فیبروم رحمی انجام می‌شود عبارت است از:

میومکتومی شکمی: اگر چند فیبروم وجود داشته باشد یا فیبروم‌ها بسیار بزرگ باشد یا عمیق باشد، متخصص زنان و زایمان شکم را باز می‌کند تا بتواند میوم را خارج کند. بسیاری از بانوانی که هیسترکتومی (درآوردن رحم) به عنوان تنها راه‌ درمان میوم رحمی به ایشان پیشنهاد شده است، می‌توانند این عمل را در عوض خارج کردن رحم انجام دهند. در هر حال اسکار و زخم پس از جراحی بر باروری اثر می‌گذارد.

هیسترکتومی: جراحی درآوردن رحم تنها راه‌ حل اثبات شده‌ی دائمی برای درمان فیبروم رحمی است. البته هیسترکتومی جراحی بزرگی به شمار می‌رود.

سوالات متداول

کلام آخر

ما در این نوشته به طور کامل در مورد بیماری فیبرو رحم، دلایل ایجاد بیماری، درمان و بسیاری از موارد دیگر صحبت کردیم همچنین اشاره کردیم که یکی از مهم ترین عوامل در پیشگیری از بروز هر نوع بیماری رعایت یک سبک زندگی سالم می باشد. از همین رو برای درمان انواع بیماری های شایع در میان بانوان می توانید به دکتر فاطمه سمامی بهترین متخصص زنان و زایمان در تهرتن مراجعه کنید.