درمان خونریزی شدید و طولانی پریود (منوراژی)

برای اکثر زنان، خونریزی شدید قاعدگی (منوراژی) می‌تواند یک مشکل جدی و مزاحم در زندگی روزمره باشد. این نوع خونریزی می‌تواند منجر به کم‌خونی و کمبود آهن شود که یکی از شایع‌ترین مشکلات سلامتی است. اغلب موارد کم‌خونی می‌توانند با مصرف مکمل‌های آهن خوراکی درمان شوند، اما گاهی اوقات خونریزی قاعدگی به گونه‌ای شدید است که نیاز به بستری شدن بیمار در بیمارستان و درمان‌های پیچیده‌تر دارد. این وضعیت می‌تواند منجر به علائمی نظیر تنگی نفس، خستگی شدید و تپش قلب شود.

دلایل خونریزی شدید و طولانی مدت

وجود یکی از شرایط زیر ممکن است منجر به خونریزی شدید قاعدگی شود. این علل شایع عبارتند از:

• عدم تعادل هورمونی: در یک سیکل قاعدگی طبیعی، تعادل بین هورمون استروژن و پروژسترون، ساخته شدن دیواره رحم یا آندومتر (که در طول قاعدگی ریزش می‌کند) را تنظیم می‌نماید. اختلالات هورمونی در زنان سبب رشد بیش از حد دیواره آندومتر شده و ریزش آن موجب خونریزی شدید قاعدگی می‌گردد.
• اختلال عملکرد تخمدان: اگر تخمدان‌های شما تخمک را در طول سیکل قاعدگی آزاد نکند (عدم تخمک گذاری)، بدن شما هورمون پروژسترون را تولید نمی‌کند که این برخلاف سیکل قاعدگی طبیعی است و منجر به عدم تعادل هورمونی شده و نهایتاً سبب منوراژی می‌گردد.
• فیبروم رحم: این تومورهای غیر سرطانی (خوش‌خیم) در طول سال‌های باروری در رحم پدید می‌آیند. فیبروم‌ رحمی ممکن است باعث تشدید خونریزی یا طولانی‌مدت گردد.
• پولیپ رحم: این غده‌های کوچک و خوش‌خیم در دیواره رحم ممکن است باعث خونریزی شدید یا طولانی مدت قاعدگی شوند. پولیپ رحم اغلب در سن باروری و به دلیل بالا بودن سطح هورمون‌ها رخ می‌دهد.
• آدنومیوز: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که غدد مربوط به آندومتر در عضلات رحم جای‌ بگیرند که این امر غالباً باعث خونریزی شدید و قاعدگی دردناک می‌شود. احتمال بروز آدنومیوز در زنان میانسالی که بارداری و زایمان داشته‌اند، بیشتر است.
• دستگاه درون رحمی (IUD): منوراژی به عنوان یکی از اثرات جانبی استفاده از دستگاه داخل رحمی غیرهورمونی به منظور پیشگیری از بارداری شناخته شده است. هنگامی که استفاده ازIUD علت خونریزی بیش از حد قاعدگی باشد، خارج کردن آن از رحم ممکن است لازم باشد.
• عوارض بارداری:قاعدگی نامنظم و تأخیر در پریود ممکن است حاکی از سقط جنین باشد. اما اگر این خونریزی شدید در زمان معمول قاعدگی رخ دهد، بعید است که به علت سقط جنین باشد. حاملگی خارج رحمی نیز ممکن است سبب منوراژی و خونریزی شدید قاعدگی شود.
• سرطان: به ندرت سرطان رحم، سرطان تخمدان و سرطان گردن رحم می‌تواند عامل خونریزی بیش از حد قاعدگی باشد.
• اختلالات انعقادی مادرزادی: برخی از اختلالات انعقاد خون مانند بیماری فون ویلبراند (کمبود یا اختلال یک فاکتور مهم انعقاد خون) می‌تواند سبب خونریزی غیر طبیعی قاعدگی شود.
• داروها: برخی داروها از جمله داروهای ضد التهاب و ضد انعقاد می‌تواند به خونریزی شدید و یا طولانی مدت قاعدگی کمک کنند.
• سایر عوارض پزشکی. تعداد دیگری از بیماری‌ها از جمله بیماری التهابی لگن (PID)، مشکلات تیروئید، آندومتریوز و بیماری‌های کبدی یا کلیوی ممکن است با منوراژی در ارتباط باشند.

عوارض خونریزی شدید قاعدگی

خونریزی بیش از حد و یا طولانی‌مدت قاعدگی می‌تواند به دیگر عوارض پزشکی منجر شود. این عوارض شامل کمبود آهن است که می‌تواند باعث کم‌خونی شدید (آنمی)، پوست رنگ پریده، ضعف و خستگی شود. همچنین، درد شدید همراه با گرفتگی‌های دردناک قاعدگی (دیسمنوره) نیز ممکن است رخ دهد و به مصرف دارو یا حتی عمل جراحی نیاز باشد. به همین دلیل، بررسی و درمان منوراژی بیش از حد و یا طولانی‌مدت قاعدگی بسیار اهمیت دارد.

آزمایشات تشخیصی منوراژی

ابتدا پزشک سؤالاتی در مورد تاریخچه پزشکی و جزئیات سیکل قاعدگی مطرح خواهد کرد. همچنین، یک معاینه بالینی انجام داده و احتمالاً توصیه خواهد کرد که یک یا چند تست زیر را انجام دهید:

1. آزمایش خون: بررسی نمونه‌ای از خون شما ممکن است کمبود آهن (کم‌خونی) و دیگر عوارض مانند اختلالات تیروئید و یا اختلالات انعقادی خون را نشان دهد.

2. تست پاپ اسمیر: در این تست، سلول‌های دهانه رحم جمع‌آوری شده و به منظور تشخیص عفونت رحم، التهاب و یا تغییرات سلولی که سرطانی بوده و یا ممکن است به سرطان منجر شود، مورد آزمایش قرار می‌گیرد.

3. بیوپسی آندومتر: پزشک ممکن است یک نمونه از بافت داخل رحم را مورد بررسی قرار دهد.

4. سونوگرافی: این یک روش تصویربرداری با استفاده از امواج صوتی است که تصاویری از رحم، تخمدان و لگن را در اختیار پزشک قرار می‌دهد.

بر اساس نتایج حاصل از آزمایشات اولیه، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را توصیه کند، از جمله:

1. سونوهیستوگرام: در طول این آزمایش، مایعی توسط یک لوله از داخل واژن به گردن رحم تزریق می‌شود. سپس پزشک با استفاده از سونوگرافی، به جستجوی مشکلات دیواره و پوشش داخلی رحم می‌پردازد.

2. هیستروسکوپی: هیستروسکوپی شامل فرستادن یک دوربین کوچک از طریق واژن و گردن رحم به داخل رحم است و پزشک را قادر به مشاهده داخل رحم و یافتن مشکلات احتمالی آن می‌کند.

درمان خونریزی شدید پریود (منوراژی)

درمان منوراژی به شما بستگی دارد به عواملی چون سلامت کلی و تاریخچه پزشکی شما، علت و شدت بیماری، تحمل شما نسبت به داروها و روش‌های درمانی خاص، احتمال کاهش شدت خونریزی قاعدگی شما، قصد بارداری در آینده، تأثیرات و عواقب این وضعیت در زندگی شما، و نظر یا ترجیحات شخصی شما.

درمان خونریزی شدید قاعدگی با دارو

• مکمل‌های آهن
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
• ترانکسامیک اسید
• قرص ضدبارداری
• پروژسترون خوراکی
• IUD هورمونی (میرنا)

اگر علت خونریزی شدید شما مصرف داروهای هورمونی باشد، پزشک ممکن است با تغییر یا توقف این داروها قادر به درمان این بیماری باشد.

درمان خونریزی شدید قاعدگی با جراحی

در صورت عدم موفقیت دارو درمانی، شما ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشید. گزینه‌های جراحی عبارتند از:

• اتساع و کورتاژ (D & C): در این روش، برای کاهش خونریزی قاعدگی، جراح دهانه رحم را باز (گشاد) کرده و سپس مقداری از بافت پوشش درونی رحم را تراشیده و با ساکشن از رحم خارج می‌کند. اگر چه این روش متداول است و اغلب خونریزی حاد یا فعال را با موفقیت درمان می‌کند، اما در صورت تکرار منوراژی ممکن است نیاز به تکرار عملیات D & C یا کورتاژ تشخیصی باشد.
• آمبولیزاسیون شریان رحمی: این روش مخصوص زنانی است که منوراژی آن‌ها با فیبروم رحمی ایجاد می‌شود و شامل کوچک کردن هر گونه فیبروئید در رحم با مسدود کردن شریان‌های رحمی و قطع جریان خون است. در طول آمبولیزاسیون شریان رحمی، جراح یک کاتتر را از طریق شریان بزرگ در ران پا (شریان فمورال) عبور داده و آن را به سمت شریان‌های رحمی هدایت می‌کند و در آنجا میکروسفیرهای پلاستیکی را به درون این شریانها تزریق می‌کند.
• اولتراسوند موضعی: این روش همانند آمبولیزاسیون شریان رحمی، خونریزی ناشی از فیبروئید را از طریق کوچک کردن فیبروئیدهای رحم کاهش می‌دهد. این روش با استفاده از امواج اولتراسوند برای تخریب بافت فیبروئید انجام می‌شود و هیچ‌گونه برشی مورد نیاز نیست.
• میومکتومی: این جراحی شامل برداشتن فیبروم رحم است. بسته به اندازه، تعداد و محل فیبروئیدها، جراح ممکن است میومکتومی را با استفاده از جراحی لاپاروسکوپی از طریق چند برش کوچک و یا از طریق گردن رحم و واژن (هیستروسکوپیک) انجام دهد.
• آندومتر: با استفاده از انواع تکنیک‌ها، جراح پوشش رحم (آندومتر) را به طور دائمی از بین می‌برد. پس از خارج کردن آندومتر، بسیاری از زنان پریود بسیار سبک‌تری خواهند داشت. اما بعد از تخریب آندومتر، بارداری می‌تواند سلامت بیمار را در معرض خطر قرار دهد. اگر شما عمل تخریب آندومتر را انجام داده‌اید، باید تا زمان یائسگی، از روش‌های قابل اعتماد یا دائمی جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
• برداشتن آندومتر: این عمل جراحی با استفاده از یک حلقه سیم الکتریکی برای از بین بردن پوشش داخلی رحم انجام می‌شود‌. هر دو روش تخریب آندومتر و برداشتن آندومتر موجب کاهش شدت خونریزی قاعدگی می‌گردد. به زنان توصیه می‌شود پس از این روش، از اقدام به بارداری خودداری کنند.
• هیسترکتومی: روشی دائمی است که شامل برداشتن رحم و دهانه رحم بوده و باعث عقیم شدن و توقف دوره‌های قاعدگی می‌گردد. هیسترکتومی تحت بی‌هوشی انجام شده و نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. برداشتن تخمدان (برداشتن تخمدان دو طرفه) در طی این جراحی ممکن است سبب یائسگی زودرس شود.