هنگامی که در دوران بارداری قرار می‌گیرید، افراد اطراف شما ممکن است نظرات مختلفی درباره بارداری شما داشته باشند و به شما توصیه‌های مختلفی بدهند. اما تشخیص نظرات درست و مفید درباره مراقبت‌های بعد از بارداری میتواند کار دشواری باشد، زیرا باید از بین شایعات و توصیه‌های علمی انتخاب کنید. در این مقاله به اقدامات احتیاطی سلامت در دوران بارداری اشاره می‌کنیم که باید به آنها توجه کنید.
برای مراقبت از خود در دوران بارداری، تعداد زیادی اقدام می‌توانید انجام دهید. اگر سؤالی درباره رژیم غذایی، استفاده از داروها و مکمل‌های غذایی، ورزش و فعالیت بدنی، یا آمیزش جنسی در دوران بارداری دارید، حتماً این مقاله را تا انتها بخوانید.
ابعاد مختلف مراقبت در دوران بارداری
از جمله مراقبت های لازم بعد از دوران بارداری به شرح زیر می باشد.
رژیم غذایی و اضافه وزن
در دوران بارداری، رژیم غذایی باید حاوی مواد مغذی کافی باشد. اگر مادر، مواد مغذی کافی را برای بدن خود و جنین دریافت نکند، مواد مغذی در درجه اول صرف رشد جنین میشود. با این حال، اضافه کردن حدود 250 کالری به رژیم غذایی روزانه معمولاً برای تغذیه مادر و جنین کافی است. بخش اصلی کالری اضافی باید از پروتئین تأمین شود. رژیم غذایی مادر باید متعادل و شامل میوه‌های تازه، حبوبات و سبزیجات باشد.
غلات و حبوبات که سرشار از فیبر و حاوی قند کم هستند، انتخاب خوبی برای رژیم غذایی دوران بارداری می‌باشند.
مقدار افزایش وزن مادر در دوران بارداری بستگی به شاخص توده بدنی وی قبل از بارداری (BMI) دارد. شاخص BMI (وزن بدن به کیلوگرم تقسیم بر قد به متر مربع) تعیین می‌کند که آیا وزن مادر نسبت به قد وی طبیعی است یا نه؛
مادرانی که دارای BMI بالا هستند، نسبت به مادران دیگر باید اضافه وزن کمتری در دوران بارداری داشته باشند. مادران با سایز متوسط باید حدود 11 تا 15 کیلوگرم در دوران بارداری اضافه وزن داشته باشند.
افزایش وزن بیش از حد باعث تجمع چربی در بدن مادر و جنین خواهد شد. از آنجا که کنترل وزن در دوران بارداری دشوارتر است، مادر باید از افزایش وزن بیش از حد در طی ماه اول بارداری جلوگیری کند. با این حال، عدم افزایش وزن میتواند مانع رشد جنین گردد. در سه ماهه اول (هفته اول تا دوزادهم حاملگی)، افزایش وزن کلی برای اکثر زنان باید نیم تا دو کیلوگرم باشد.
داروها و مکمل‌های غذایی
در حالت کلی، بهتر است در دوران بارداری از مصرف داروها خودداری شود. اما برخی اوقات نیاز است از داروهای خاص استفاده شود. بنابراین، قبل از استفاده از هر نوع داروی بدون نسخه مانند آسپرین یا گیاهان دارویی، به خصوص در 3 ماه اول بارداری، باید با پزشک خود مشورت کنید.
در دوران بارداری، نیاز بدن به آهن دو برابر میشود. بسیاری از زنان باردار نیاز به مکمل آهن دارند. در واقع، اکثر زنان نمیتوانند آهن کافی را از مواد غذایی دریافت کنند. اگر خانمی قبل از بارداری یا در طول آن کم خونی داشته باشد، ممکن است نیاز به مصرف بیشتری از آهن نسبت به سایر زنان باردار داشته باشد. مصرف مکمل آهن میتواند به عوارضی مانند ناراحتی کمتر معده و یبوست منجر شود.
همه زنان باردار باید روزانه یک مکمل حاوی ۴۰۰ میکروگرم اسید فولیک مصرف کنند. اما برخی متخصصان مقادیر بیشتری نظیر ۶۰۰ یا ۸۰۰ میکروگرم اسید فولیک را توصیه میکنند. اغلب این دوز در بیشتر داروهای بدون نسخه شامل ویتامین‌های چندگانه وجود دارد.
در بهترین حالت، مصرف مکمل آهن باید قبل از بارداری آغاز شود. کمبود اسید فولیک ریسک باروری نوزاد با نقص مادرزادی در مغز یا نخاع (نقص لوله عصبی) مانند اسپینا بیفیدا (شکاف نخاعی) را افزایش می‌دهد.
معمولاً به مادرانی که در گذشته نوزادی با نقص لوله عصبی به دنیا آورده‌اند، توصیه میشود که مقدار بسیار بیشتری از اسید فولیک (۴۰۰۰ میکروگرم) مصرف کنند. مصرف دوز ۱۰۰۰ میکروگرم یا بیشتر نیاز به تجویز پزشک دارد. برای بسیاری از مادران، حتی کسانی که کمبود اسید فولیک دارند، مقداری که در ویتامین‌های استاندارد دوران بارداری وجود دارد، کافی است.
ورزش در دوران بارداری
بسیاری از خانم های باردار در مورد کاهش فعالیت‌های خود نگران هستند. با این حال، بسیاری از خانم ها می‌توانند به فعالیت‌ها و تمرین‌های معمول خود در طول بارداری ادامه دهند. ورزش‌های استقامتی ملایم مانند شنا و پیاده‌روی سریع گزینه‌های مناسبی هستند. فعالیت‌های شدید مانند دویدن و اسب سواری اگر با احتیاط انجام شده و از وارد شدن آسیب به ویژه به شکم جلوگیری شود، اشکالی ندارد، اما از ورزش‌های پربرخورد باید اجتناب گردد.
مقاربت جنسی
میل جنسی زنان ممکن است در دوران بارداری افزایش یا کاهش یابد. مقاربت جنسی در طول بارداری بی‌خطر است، مگر اینکه خونریزی واژینال، درد، نشت مایع آمنیوتیک یا انقباضات رحم رخ دهد. در چنین مواردی باید از نزدیکی و مقاربت جنسی اجتناب شود.
مسافرت در دوران بارداری
ایمن‌ترین زمان برای مسافرت در طول دوران بارداری، هفته 14 تا 28 از بارداری است. مدت زمان سفر نباید بیشتر از 6 ساعت در روز باشد. زنان باردار می‌توانند برای دریافت راهنمایی‌های مفید و اطلاعات لازم در خصوص سفر در دوران بارداری، با پزشک خود مشورت کنند.
زنان باردار باید در هنگام مسافرت با اتومبیل، هواپیما و سایر وسایل نقلیه، همیشه از کمربند ایمنی استفاده کنند. آنها می‌توانند برای راحتی بیشتر، کمربند ایمنی را دور باسن و زیر شکم خود قرار داده و بند شانه‌ای آن را از سینه خود عبور دهند.
کمربند ایمنی باید به طور مناسب بسته شود، بدون آنکه موجب احساس فشار و ناراحتی مادر گردد. در طول سفر (از هر طریق)، زنان باردار باید متناوباً پاها و مچ پاهای خود را کشیده و دوباره صاف کنند. سفر با هواپیما قبل از هفته 36 بارداری بی‌خطر است. دلیل اصلی این محدودیت در هفته 36 بارداری، احتمال خطر زایمان در یک محیط نامناسب است.
انجام آزمایشات غربالگری
یکی از مهم ترین مراقبت ها در طول دوران بارداری انجام آزمایشات غرباگری در سه ماه اول بارداری می باشد تا از این طریق هر نوع اختلالات کروموزمی در جنین را بتوان تشخیص داد.
انجام این قبیل از بررسی ها توسط سونوگرافی انجام می شود که در فاصله زمانی 11 تا 13 هفتگی برای بررسی میزان ضخامت گردن جنین استفاده می شود.
نتیجه بدست آمده از این آزمایش را به آن غرباگری سه ماهه اول بارداری می گویند.
در مورد کاهش درد و ناراحتی در دوران بارداری چه باید کرد؟
داشتن کمی درد و ناراحتی در دوران بارداری یک امر کاملا طبیعی است که با رعایت برخی از نکات می توان آن را کاهش داد از جمله روش های رایج به منظور کاهش درد و ناراحتی در دوران بارداری شامل:
تهوع: داشتن حالت تهوع یک ناراحتی کاملا طبیعی است که ممکن است هر ساعتی از روز اتفاق بیافتد، که با رعایت برخی از نکات تغذیه ای می توان این عارضه را کمتر است این موارد عبارتند از:
- بهتر است تا در طول روز وعده های غذایی کوچک مصرف کنید.
- از مصرف غذاهایی بسیار چرب و تند به شدت اجتناب کنید.
بعضی از خانم های باردار ممکن است حتی با معده خالی نیز احساس حالت تهوع داشته باشند که برای پیشگیری از این موضوع می توانید مقداری غذای سالم و مفید در کنار خود داشته باشد تا از ایجاد این حالت پیشگیری کنید.
لازم است تا حتما در طول دوران بارداری با توجه به حساسیت این دوران استراحت کافی و لازم را داشته باشید.
به منظور جلوگیری از ایجاد یبوست از غذاهای پر فیبر، میوه و سبزیجات مصرف کنید همچنین با توجه به دستور پزشک می توانید از ملین ها نیز استفاده کنید.
در دوران بارداری از انجام چه کارهایی می بایست جلوگیری کرد؟
رعایت برخی از نکات در دوران بارداری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند از مهم ترین موارد عبارتند از:
به هیچ عنوان نباید در معرض مواد شیمیایی نظیر حشره کش ها، مواد شوینده و … قرار بگیرید.
در صورتی که حیوان خانگی دارید حتما لازم است تا مراقبت های لازم را رعایت کنید چرا که مدفوع آن ها می تواند مشکلاتی را برای کودک شما ایجاد کند.
از تماس با پرندگان به شدت اجتناب کنید چرا که ممکن است منتقل کننده انواع بیماری ها و ویروس ها باشند.
در طول روز حتما به طور مکرر دست های خود را بشویید.
سوالات متداول
کلام آخر
ما در این نوشته به طور مفصل در مورد مراقبت های لازم بعد از دوران بارداری صحبت کردیم همچنین اشاره شد که رعایت تمامی این مراقبت ها در طول دوران بارداری باعث شده تا یک نوزاد سالم متولد شود. پس به همین خاط می توانید برای دریافت مشاوره با دکتر فاطمه سمامی با شماره های 02122683818، 02177839463 تماس بگیرید.