واژینیت (التهاب واژن یا عفونت مهبل): علل، علائم و درمان

واژینیت یک التهاب واژنی است که در اغلب موارد، به دلیل عفونت رخ می‌دهد. بیمار معمولاً دارای ترشحات واژن، سوزش و  خارش و احتمالاً درد است. واژینیت یک بیماری بسیار شایع است که بخصوص در میان زنان مبتلا به دیابت مشاهده می‌شود.

واژینیت چیست؟

واژینیت که وولوواژینال نیز نامیده می‌شود یک عفونت یا التهاب واژن است. این بیماری همچنین می‌تواند بر فرج تاثیر بگذارد که بخش بیرونی اندام تناسلی زن می‌باشد. واژینیت شایع است و به خصوص در زنانی که در سنین باروری هستند، مشاهده می‌شود. این وضعیت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که یک تغییر در تعادل باکتری‌ها یا مخمرهایی که به طور معمول در واژن یافت می‌شوند، بوجود می‌آید. انواع مختلفی از واژینیت وجود دارد و دارای دلایل، علائم و درمان‌های مختلفی هستند.

انواع واژینیت

واژینیت، یک وضعیت التهابی در واژن، انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

1. واژینیت آتروفیک (واژینیت سالخوردگی): این نوع واژینیت در اثر کاهش سطح استروژن در طول دوران یائسگی رخ می‌دهد که باعث نازک شدن پوشش داخلی واژن یا اندوتلیوم می‌شود. این نازکی باعث حساسیت بیشتر این منطقه نسبت به تحریک و التهاب می‌شود.

2. واژینوز باکتریایی: این نوع واژینیت ناشی از رشد بیش از حد باکتری‌های طبیعی در واژن است، که معمولاً به دلیل کاهش میزان باکتری لاکتوباسیل، باکتری طبیعی واژن، رخ می‌دهد.

3. تریکوموناسیس: این نوع واژینیت ناشی از انگل تک‌یاخته‌ای تک‌سلولی مقاربتی به نام تریکوموناس واژینالیس است و ممکن است بخش‌های دیگر دستگاه ادراری تناسلی واژن را آلوده کند.

4. کاندیدا آلبیکنس: این نوع واژینیت ناشی از یک مخمر به نام کاندیدا است که باعث عفونت قارچی می‌شود. این مخمر معمولاً توسط باکتری‌های طبیعی روده کنترل می‌شود و در مقادیر کم در روده وجود دارد.

علت‌ها و دلایل

واژینوز باکتریایی (BV) شایع‌ترین عفونت مهبل و واژن در زنان 15 تا 44 ساله است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که عدم تعادل بین باکتری‌های مضر و مفید که به طور معمول در واژن زن یافت می‌شوند پدید می‌آید. بسیاری از عوامل می‌توانند تعادل باکتری‌ها را تغییر دهند، از جمله:

• مصرف آنتی‌بیوتیک
• دوش واژینال
• استفاده از دستگاه درون رحمی آی یو دی 
• داشتن رابطه جنسی محافظت نشده با یک شریک جنسی جدید
• داشتن شرکای جنسی متعدد

عفونت‌های قارچی (کاندیدیازیس) زمانی رخ می‌دهند که کاندیدا به مقدار بیش از حد در واژن رشد می‌کند. کاندیدا نام علمی مخمر است و در واقع قارچی است که تقریباً در همه جا، از جمله در بدن شما زندگی می‌کند. ممکن است رشد آن به دلیل موارد زیر در واژن بیش از حد باشد:

• آنتی‌بیوتیک‌ها
• بارداری
• دیابت، به خصوص اگر به خوبی کنترل نشود.
• داروهای کورتیکواستروئید

تریکوموناسیس نیز می‌تواند منجر به واژینیت شود. تریکوموناسیس یک بیماری شایع مقاربتی است که توسط یک انگل ایجاد می‌شود. همچنین اگر نسبت به برخی از محصولاتی که استفاده می‌کنید حساسیت داشته باشید ممکن است مبتلا به واژینیت شوید. نمونه‌هایی از این محصولات عبارتند از اسپری‌های واژن، دوش‌های واژینال، اسپرم‌کش‌ها، صابون‌ها، مواد شوینده و یا نرم کننده‌های پارچه‌ای. این محصولات می‌توانند باعث سوزش، خارش، و ترشح شوند. تغییرات هورمونی نیز می‌توانند باعث تحریک واژن شوند. برای مثال هنگامی که باردار یا شیرده هستید، یا زمانی که وارد دوران یائسگی شده‌اید. گاهی اوقات ممکن است همزمان بیش از یک دلیل برای ابتلا به واژینیت داشته باشید.

علائم واژینیت

علائم واژینیت بستگی به نوع آن دارد. در صورت ابتلا به واژینوز باکتریایی، ممکن است علائمی وجود نداشته باشد. ممکن است ترشحات رقیق سفید یا خاکستری داشته باشید و یا بویی شبیه به بوی تند ماهی بخصوص بعد از رابطه‌ی جنسی احساس شود. عفونت‌های قارچی باعث تولید ترشحات غلیظ سفید که ممکن است شبیه به پنیر دلمه شده باشند، می‌شود. این ترشحات می‌توانند آبکی و اغلب بدون بو باشند. عفونت‌های قارچی معمولاً باعث خارش و قرمزی در واژن و فرج می‌گردند.

در صورت مبتلا به تریکومونا، ممکن است هیچگونه علائمی نداشته باشید. اما اگر دچار این بیماری باشید، علائم آن شامل سوزش، خارش و درد در واژن و فرج خواهند بود. همچنین ممکن است در هنگام ادرار کردن سوزش داشته باشید و ترشحات خاکستری و سبز که با بوی بدی همراه است را تجربه کنید.

عوارض

زنان مبتلا به تریکومونیاز یا واژینوز باکتریال به دلیل التهاب ناشی از این اختلالات بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی می‌باشند. در زنان باردار، علائم واژینوز باکتریال و تریکومونیاز با زایمان زودرس و نوزادان با وزن کم در بدو تولد مرتبط است.

تشخیص

برای پیدا کردن دلیل علائم ممکن است پزشک:

• در مورد سابقه‌ی پزشکی شما سوالاتی بپرسد.
• یک معاینه‌ی لگنی انجام دهد.
• ترشحات واژن را با در نظر گرفتن رنگ، کیفیت و هر گونه بو بررسی کند.
• یک نمونه از مایع واژن را در زیر میکروسکوپ بررسی کند.

در برخی موارد، ممکن است آزمایش‌های بیشتری نیاز داشته باشید.

درمان‌

درمان واژینیت بستگی به نوع آن دارد. واژینیت باکتریایی با استفاده از آنتی‌بیوتیک قابل درمان است. ممکن است از قرص، کرم یا ژلی که در واژن استفاده می‌شود برای درمان استفاده کنید. در طول درمان باید در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید یا اصلاً رابطه جنسی نداشته باشید. عفونت‌های قارچی معمولاً با یک کرم یا دارویی که در داخل واژن قرار می‌گیرد درمان می‌شوند. می‌توانید داروهای بدون نسخه را برای عفونت‌های قارچی تهیه کنید، اما باید مطمئن شوید که مبتلا به عفونت قارچی هستید نه نوع دیگری از واژینیت. اگر اولین باری است که علائم را مشاهده می‌کنید، به پزشک مراجعه نمایید. حتی اگر قبلاً هم عفونت قارچی داشته‌اید، بهتر است قبل از استفاده از داروهای بدون نسخه با پزشک مشورت کنید.

درمان تریکومونیا معمولاً شامل یک آنتی‌بیوتیک تک دوز است. هم شما و هم شریکتان باید برای پیشگیری از انتقال عفونت به دیگران و ابتلای مجدد به آن درمان شوید. اگر به دلیل آلرژی یا حساسیت به یک محصول دچار واژینیت شده‌اید، باید متوجه شوید که کدام محصول باعث ایجاد این مشکل شده است. ممکن است محصولی باشد که به تازگی شروع به استفاده از آن کرده‌اید. پس از یافتن آن باید استفاده از آن را متوقف کنید. اگر علت واژینیت شما تغییرات هورمونی باشد، ممکن است پزشک کرم استروژن را برای کمک به تسکین علائم توصیه کند.

آیا واژینیت می‌تواند باعث مشکلات سلامتی دیگر شود؟

درمان واژینوز باکتریایی و تریکومونیاز مهم است زیرا داشتن هر کدام از آنها می‌تواند خطر ابتلا به اچ آی وی یا یکی بیماری مقاربتی دیگر را افزایش دهد. اگر باردار باشید، واژینوز باکتریایی یا تریکومونیاز می‌تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.

پیشگیری

برای کمک به پیشگیری از واژینیت:

• از دوش یا اسپری واژینال استفاده نکنید.
• در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
• از پوشیدن لباس‌های که گرما و رطوبت را نگه می‌دارند دوری کنید.
• لباس زیر پنبه‌ای بپوشید.