مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی از عوارض بارداری است که باعث فشار خون بالا، آسیب کلیه‌ها، و مشکلات دیگر می‌شود. مسمومیت حاملگی یک بیماری بالقوه‌ی تهدیدکننده می‌باشد که می‌تواند هیچ علائمی نداشته باشد، اما ممکن است حتی با وجود اینکه احساس و حال خوبی داشته باشید همچنان برای شما و فرزندتان خطرناک باشد. پزشک در هر ویزیت پیش از مشاوره با گرفتن فشار خون، آزمایش‌های غربالگری را انجام می‌دهد و اگر بالا باشد برای کنترل میزان پروتئین آزمایش ادرار را تجویز می‌کند.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6cdbe4″]
مسمومیت بارداری به طور شایع در سه ماهه‌ی آخر بارداری بروز پیدا می‌کند اما می‌تواند در هر زمانی در نیمه‌ی دوم بارداری، در حین زایمان یا حتی تا شش هفته بعد از زایمان نیز رخ دهد. این وضعیت می‌تواند به سرعت شدید شود یا به آرامی پیشرفت کند. در صورت عدم درمان، می‌تواند به منجر به مشکلات سلامتی خطرناکی برای شما و فرزندتان شود؛ برای مثال سندرم هلپ و اکلامپسی، رشد ضعیف، کم بودن مایع آمنیوتیک، و جدا شدن زودرس جفت. علاوه بر این اگر برای حفظ سلامتی مادر و پیشگیری از مرده‌زایی نیاز به زایمان زودرس باشد، ممکن است فرزند دچار اثرات نارس بدنیا آمدن شود. مراجعه به متخصص زنان و زایمان برای کنترل دقیق وضعیت مادر ضروری است. جهت دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره‌های 02122683919– 02122683818– 02177839463 تماس حاصل نمایید.[/alert]
مسمومیت بارداری چگونه من و نوزادم را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
بیشتر زنانی که مبتلا به مسمومیت بارداری می‌شوند، این وضعیت را در نزدیکی زمان زایمان تجربه می‌کنند و با مراقبت مناسب، مشکلات جدی نخواهند داشت. اما هر چه این وضعیت زودتر و شدیدتر رخ دهد، خطرات آن برای مادر و جنین بیشتر خواهد بود. مسمومیت بارداری همواره احتمال بروز عوارض جدی را افزایش می‌دهد.
مسمومیت حاملگی شدید می‌تواند بر بسیاری از اعضای مختلف بدن تأثیر گذاشته و منجر به بروز مشکلات جدی یا حتی مشکلات تهدید کننده‌ی حیات شود. به همین دلیل، در برخی از موارد، زنان ممکن است نیاز به زایمان زودرس داشته باشند.
علائم مسمومیت حاملگی
مسمومیت حاملگی همیشه باعث بروز علائم قابل توجه نمی‌شود به خصوص در مراحل اولیه، و از طرفی علائم آن می‌توانند از زنی به زن دیگر متفاوت باشد. برخی از علائم مسمومیت حاملگی، مانند ورم، حالت تهوع، و افزایش وزن ممکن است مانند عوارض طبیعی حاملگی به نظر برسند، بنابراین آگاهی از هر گونه علائم احتمالی هشدار دهنده مهم است.
تورم غیرمعمول شایع‌ترین عارضه است، بنابراین در شرایط زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- متوجه ورم در صورت یا پف دور چشم‌های خود شدید.
- ورم قابل توجهی در دست‌ها وجود داشته باشد.
- ورم ناگهانی یا بیش از حد در پا یا مچ پاها مشاهده کردید.
- بیشتر از دو کیلو وزن در یک هفته اضافه کردید.
توجه: تمام زنان مبتلا به مسمومیت حاملگی تورم محسوس یا افزایش وزن قابل توجهی ندارند و همه‌ی زنانی که دارای تورم یا افزایش وزن سریع هستند مبتلا به مسمومیت حاملگی نیستند.
اگر دچار هر یک از علائم هشدار دهنده‌ی زیر در مسمومیت حاملگی شدید هستید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
- سر درد شدید یا مداوم
- تغییرات بینایی از جمله دوبینی، تاری دید، دیدن لکه‌های سیاه یا مگس‌پران جلوی چشم، حساسیت به نور، یا از دست دادن موقت بینایی
- درد شدید یا حساسیت در بالا و زیر شکم
- حالت تهوع و استفراغ (در سه ماهه دوم یا سوم)
- مشکل در تنفس
دلایل
تخصصی‌ها معتقدند که پره‌اکلامپسی ناشی از کاهش جریان خون به جفت جنین است و بسیاری از موارد در اوایل بارداری و پیش از ظاهر شدن هرگونه علائم دیگر آغاز می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که جنین به طور مناسب در پوشش رحم قرار نمی‌گیرد، شریان‌های موجود در این ناحیه به اندازه کافی باز نمی‌شوند و نتیجتاً خون کافی به جفت جنین نمی‌رسد. شرایطی مانند فشار خون مزمن و دیابت نیز می‌تواند باعث کاهش جریان خون به جفت شود.
علت اینکه این وضعیت برای برخی از زنان رخ می‌دهد اما در برخی دیگر نمی‌آید به طور کامل مشخص نیست و احتمالاً هیچ توضیح واحدی نیز وجود ندارد. ژنتیک، تغذیه، بیماری‌های زمینه‌ای خاص، نحوه واکنش سیستم ایمنی بدن به بارداری و عوامل دیگر همگی ممکن است در این مشکل نقش داشته باشند.
عوامل خطر
ابتلا به پره‌اکلامپسی در بارداری اول شایع‌تر است. با این حال در صورتی که یک بار دچار مسمومیت بارداری بشوید، احتمال ابتلا به آن در بارداری‌های بعدی نیز بیشتر است.
هرچه این بیماری شدیدتر باشد و زودتر رخ دهد خطر آن نیز بیشتر است. بنابراین اگر مسمومیت حاملگی داشتید که قبل از هفته ۲۹ بارداری آغاز شده باشد، احتمال اینکه مجدداً به آن مبتلا شوید نزدیک به 40 درصد یا شاید حتی بالاتر باشد. سایر عوامل خطر عبارتند از:
- داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به مسمومیت بارداری
- چاقی
- بارداری دو قلو (یا بیشتر)
- سن کمتر از 20 سال یا بیشتر از 35 سال
- لقاح مصنوعی
اگر در خطر ابتلا به مسمومیت بارداری هستید، ممکن است پزشک در سه ماهه‌ی سوم جهت نظارت دقیق‌تر جلسات معاینه‌ی بیشتری ترتیب دهد.
درمان مسمومیت بارداری
درمان مسمومیت حاملگی بستگی به شدت آن، مدت زمان بارداری و وضعیت فرزند شما دارد. شما احتمالاً برای ارزیابی اولیه و شاید تا انتهای باداری در بیمارستان بستری خواهید شد. برای تشخیص اینکه شرایط شما چقدر جدی است پزشک فشار خون را کنترل می‌کند، آزمایش ادرار انجام می‌دهد و چند آزمایش خون تجویز می‌کند. همچنین می‌توان برای بررسی رشد فرزند سونوگرافی انجام داد و احتمالاً آزمایش بیوفیزیکال پروفایل (BPP) و تست بدون استرس برای مشاهده وضعیت نوزاد توصیه می‌شود.
اگر دچار مسمومیت حاملگی هستید و در هفته ۳۷ام بارداری یا بعد از آن قرار دارید، به احتمال زیاد القای زایمان برایتان انجام خواهد شد به خصوص اگر دهانه‌ی رحم شروع به نازک و گشاد شدن کرده باشد. (اگر نشانه‌هایی وجود داشته باشند که نشان بدهند شما و فرزندتان تحمل زایمان طبیعی را نخواهید داشت، عمل سزارین انجام می‌شود.)
اگر در هفته 37ام بارداری نباشید، وضعیتتان با ثبات به نظر برسد و فرزندتان در وضعیت خوبی قرار داشته باشد، احتمالاً نیازی به زایمان فوری ندارید. ممکن است در بیمارستان بمانید تا تحت نظارت قرار بگیرید. یا ممکن است به خانه فرستاده شوید که در آن صورت باید فشار خون خود را کنترل کنید.
اغلب پزشکان توصیه به محدود کردن فعالیت‌ها می‌کنند زیرا وقتی در حال استراحت هستید به طور کلی فشار خون کمتر خواهد بود. اما استراحت مطلق که در آن برای مدت طولانی محدود به استراحت در تخت هستید خطر لخته شدن خون را افزایش داده، بنابراین توصیه نمی‌شود. هنگام استراحت نیازی به پیروی از هیچ رژیم غذایی خاصی نمی‌باشد و محدود کردن مصرف نمک نیز ضروری نخواهد بود. اما فراموش نکنید که به خود سخت نگیرید. اگر به طور کلی مسئول خرید و پخت و پز در خانه خود هستید، برای چند هفته‌ی بعد از همسر یا خانواده و دوستان خود کمک بگیرید.
چه در خانه و چه در بیمارستان باشید، شما و فرزندتان تا انتهای بارداری تحت نظارت قرار می‌گیرد. اگر در خانه باشید، بدین معنی است که جهت کنترل مداوم فشار خون و آزمایش‌های ادرار (و احتمالاً آزمایش‌های خون) و نیز سونوگرافی دوره‌ای و آزمایش‌های بدون استرس باید به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک نیز ممکن است از شما بخواهد تعداد دفعات حرکت فرزند خود را در طول یک دوره‌ی خاص زمانی بشمارید (دفعات لگد زدن جنین).
اگر در هر زمان علائم شما نشان دهند که وضعیتتان در حال بدتر شدن است یا فرزندتان در حال رشد نیست نیاز به بستری شدن در بیمارستان و احتمالاً زایمان خواهید داشت. شدیدتر شدن مسمومیت حاملگی در هنگام زایمان امری غیر طبیعی نیست، بنابراین در حین زایمان بطور دقیق تحت نظارت خواهید بود.
در صورت ابتلا به مسمومیت حاملگی در حین زایمان یا پس از آن چه باید کرد؟
درصورت بروز مسمومیت بارداری شدید در زمان یا بعد از زایمان، توصیه می شود که تحت نظارت دقیق قرار گیرید. به بسته به وضعیت، ممکن است سولفات منیزیم جهت جلوگیری از تشنج و داروهایی جهت کاهش فشار خون به شما تجویز شود.
در روزهای اولیه پس از زایمان، شما تحت نظر مستمر قرار می گیرید تا فشار خون شما اندازه گیری و علائم دیگری نظیر عوارض دیگر کنترل شوند. بیشتر زنان، به ویژه آنهایی که دارای پره اکلامپسی خفیف هستند، می توانند متوجه شوند که فشار خونشان در یک روز یا بیشتر کم شده است. در موارد شدید، فشار خون برای مدت طولانی ممکن است بالا بماند.
معمولاً توصیه می شود که یک هفته پس از ترخیص از بیمارستان، برای کنترل فشار خون، مجدداً مراجعه کنید، اما در صورتی که علائم مسمومیت بارداری یا سندرم هلپ (درد سر شدید، درد در بالای شکم یا تغییر در بینایی) را تجربه کردید، باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.