دانستنی های مفید و ضروری درباره کولپوسکوپی رحم

امروزه در بسیاری از کشورهای جهان سوم همچون کشور ما و همچنین کشورهای در حال توسعه، نظیر جنوب و جنوب شرقی آسیا، مرکز و جنوب آمریکا، زنان همچنان در معرض خطر بالای بیماری ها و سرطان ها قرار دارند که از جمله آن ها می توان به سرطان رحم اشاره کرد. این در حالی است که می تواند به دلیل نبود امکانات کافی، سیستم ارائه خدمات و تخصص و تجهیزات کافی، در کشوری مثل کشور ما باشد که هنوز هم برنامه های دقیقی برای تشخیص و غربالگری سرطان رحم با استفاده از روش کولپوسکوپی وجود ندارد. اما در کشورهای پیشرفته چنین نیست. پس می توان گفت، ترس از انجام این روش و نداشتن اطلاع کافی از آن می تواند اصلی ترین علت پیشرفت بیماری ها باشد. ما در این مقاله قصد داریم برای آشنایی این نوع جوامع با کولپوسکوپی رحم، بیش تر صحبت کنیم. پس با ما همراه باشید.

کولپوسکوپی رحم چیست؟

کولپوسکوپی رحم روشی است که در آن از یک دستگاه به نام کولپوسکوپ که یک نوع میکروسکوپ خاص است استفاده می شود، دهانه رحم و تغییرات سلول های آن را هر چند کوچک، بررسی می کند. در صورت بروز هرگونه بیماری و مشکل در خانم ها، این روش می تواند آن ها را تشخیص داده و برطرف نماید. با معاینه و مشاهده، در صورت طبیعی بودن اسمیرها، ممکن است به دلیل خونریزی پس از نزدیکی، این روش پیشنهاد گردد.

نحوه تغییرات سلولی رحم با استفاده از کولپوسکوپ

به صحبت های دکتر فاطمه سمامی در این باره گوش دهید.

دستگاه کولپوسکوپ چه شکلی است؟

دستگاه کولپوسکوپ از یک میکروسکوپ خاصی استفاده می کند که این میکروسکوپ شبیه به یک جفت دوربین بر روی پایه است. از کولپوسکوپ برای معاینه و مشاهده درون رحم استفاده می شود و هرگز وارد بدن نمی گردد.

چه کسانی کاندید عمل کولپوسکوپی هستند؟

برای بعضی از افراد، اکیدا توصیه می شود تا از کولپوسکوپی رحم برای تشخیص مشکلات آن ها استفاده شود، این افراد عبارتند از :

• خانم هایی که در دهانه رحم خود، دچار التهاب شده اند.
• خانم هایی که در ناحیه واژن خود، دچار ترشحات و خونریزی های غیرعادی هستند.
• کسانی که مبتلا به زگیل تناسلی شده اند.
• افرادی که به هنگام برقراری رابطه جنسی، دچار درد و خونریزی شده اند.
• خانم هایی که در تست پاپ اسمیر، با مورد مشکوکی مواجه شده اند.
• خانم هایی که مبتلا به سرطان دهانه رحم شده اند.

اگر می خواهید درباره خونریزی های شدید واژن بیش تر بدانید، کلیک کنید.

آیا کولپوسکوپی رحم همان پاپ اسمیر است؟

برای پاسخ این سوال بهتر است صحبت های دکتر سمامی را با هم بشنویم.

کولپوسکوپی رحم همان تست پاپ اسمیر نیست و با آن فرق دارد. تست پاپ اسمیر یک تست غربالگری است که یک اسمیر سطحی از دهانه رحم تهیه می کنند. در این نوع روش، بیماران مشکوک را در اکثر موارد تشخیص می دهند. این در حالی است که کولپوسکوپی روشی تشخیصی است که در صورت مشاهده هر گونه تغییر رنگ و ظاهر، از رحم، بافت پاتولوژی (بیوپسی ) برداشته می شود. در واقع دیگر یک اسمیر سطحی برداشته نمی شود.
به همین دلیل است که کولپوسکوپی از دقت بالایی برخوردار است و می تواند مشکل را به طور دقیق و کامل به پزشک نشان دهد.

درباره مزایا و عوارض کولپوسکوپی رحم چه می دانید؟

به پادکست دکتر فاطمه سمامی در مورد مزایا و معایب کولپوسکوپی گوش دهید.

مزایا

اگر این روش را با سایر روش های موجود مقایسه کنیم، مزیت های بیش تری نسبت به آن ها دارد. از جمله مهم ترین ویژگی های آن عبارتند از :

• شناسایی و تشخیص به موقع سرطان و سلول های سرطانی
• بالا بودن دقت کولپوسکوپی نسبت به دیگر روش ها
• شناسایی زخم های تبدیل شده به سلول های سرطانی

عوارض

کولپوسکوپی رحم به تنهایی هیچ گونه عوارض جدی به همراه ندارد. به همین دلیل است که در دوران بارداری نیز می توان انجام داد با این حال ممکن است برخی از عوارض زیر را به همراه داشته باشد.

ناراحتی و درد

در صورتی که در زمان انجام کولپوسکوپی درد و یا ناراحتی حس کردید، حتما به متخصص زنان خود اعلام نمایید. ممکن است برای کاهش درد، دارو تجویز نماید.

داشتن ترشحات قهوه ای رنگ از واژن

این مایعات به دلیل برجسته بودن سلول های غیر طبیعی در دهانه رحم است.

خونریزی خفیف

به دلیل انجام بیوپسی ممکن است به مدت 3 الی 5 روز بعد از کولپوسکوپی خونریزی های خفیفی را داشته باشید. در صورتی که این خونریزی ها مداوم بود، یا از خونریزی های پریود خودتان شدید تر بود، همچنین دارای بود بد مهبل و ترشحات بدون علتی بودید، حتما با متخصص زنان و زایمان خود تماس بگیرید. در صورت درمان ممکن است برخی از عوارض را داشته باشید که به مرور زمان بر طرف می شود.

در اولین مراجعه برای انجام کولپوسکوپی، چه نکاتی باید رعایت گردد؟

اگر بار اولی است که برای تشخیص مشکلتان، قرار است کولپوسکوپی انجام دهید، باید به نکات زیر دقت فرمایید:

1. برای نداشتن اضطراب و احساس آرامش بیش تر، بهتر است زودتر از زمان موعد به مطب یا کلینیک مراجعه کنید.
2. داشتن همراه اعم از پدر و مادر، همسر و یا دوستان نزدیک، از مواردی است که می تواند به شما قوت قلب دهد.
3. سوال های مربوط به کولپوسکوپی را از قبل نوشته تا آن را با پزشک مطرح نمایید.
4. در معاینه اول و با تشخیص متخصص، ممکن است پیشنهاد درمان دهانه رحم به شما داده شود.

در حالت کلی برای کولپوسکوپی نیاز است تا نکاتی رعایت گردد. این نکات شامل :

• اقدامات قبل از معاینه رحم با کولپوسکوپی
• اقدامات لازم در حین انجام کولپوسکوپی رحم
• اقدامات لازم بعد از کولپوسکوپی رحم

اقدامات قبل از معاینه رحم با کولپوسکوپی

از جمله اقدامات لازم و ضروری قبل از کولپوسکوپی رحم عبارتند از:

1. پزشک برای معاینه رحم، جزئیات پزشکی از قبیل داشتن سابقه هر گونه بیماری را می پرسد.
2. متخصص درباره چگونگی روش انجام کولپوسکوپی و درمان آن توضیحات لازم را خواهد داد.

اقدامات لازم در حین انجام کولپوسکوپی رحم

به توضیحات دکتر فاطمه سمامی در رابطه با اقدامات لازم در زمان انجام کولپوسکوپی گوش دهید.

پزشک بعد از توضیحات لازم درباره این عمل، از شما می خواهد تا کارهای زیر را انجام دهید:

1. به اتاق رختکن بروید و شلوار و یا جوراب شلواری و لباس های زیرکمر خود را درآورید. ( قبل از مراجعه ممکن است به شما پیشنهاد داده شود تا با لباسی راحت تر مراجعه نمایید.)
2. از شما درخواست می شود تا بر روی نیمکت یا تخت مخصوص دراز کشیده تا پایین تنه شما با یک حوله پوشش داده شود.
3. برای راحت تر بودن شما و برای بهتر دیدن دهانه رحم توسط پزشک، از یک وسیله به نام جاپایی استفاده می شود.
4. برای مراقبت از شما، پرستار همیشه در کنار شما خواهد بود. پرستار و پزشک در حین انجام معاینه، همه چیز را برای شما توضیح خواهند داد.

اقدامات لازم بعد از کولپوسکوپی رحم

بعد از اینکه درمان با استفاده از روش تشخیصی کولپوسکوپی انجام شد، باید مراقبت هایی صورت گیرد. این مراقبت ها را به صورت زیر به شما شرح می دهیم.پس از درمان با استفاده از روش تشخیصی کولپوسکوپی، باید موارد زیر رعایت شود :

• تا یک الی دو روز بعد از کولپوسکوپی، نباید رانندگی کرد.
• می توان به انجام فعالیت های روزمره همچون رفتن به سرکار و انجام فعالیت های روزانه پرداخت.
• در صورت سنگین بودن کار، باید مدت زمانی را مرخصی گرفت تا بهبودی مورد نظر حاصل گردد.
• در زمان قاعدگی، برای کاهش خطر عفونت، باید به جای استفاده از نوار بهداشتی، از تامپون یا کاپ های قاعدگی استفاده نمود.
• از پنبه قاعدگی نیز می توان برای کاهش عفونت و التیام درد استفاده کرد.
• 3 الی 4 هفته طول می کشد تا از دهانه رحم که بعد از اعمال این روش از آن ترشحات آبکی و به رنگ خون می آید، بهبود پیدا کند.
• در صورت خونریزی های شدید، باید با پزشک متخصص تماس برقرار کرد.
• هر یک از افراد، واکنش های متفاوتی نسبت به درمان با این روش دارند. بعضی از خانم ها ممکن است احساس خستگی و بعضی دیگر رفتار طبیعی داشته باشند. هر دوی این واکنش ها نرمال است.

آیا می دانید معاینه رحم با کولپوسکوپی، چگونه است؟

• در مرحله اول، مثل وقتی که از شما تست پاپ اسمیر گرفته می شود، پزشک یک لوله مخصوص به نام اسپکولوم را به واژن وارد می کند تا بتواند به صورت دقیق و واضح دهانه رحم را مشاهده نماید و مشکل ر ا تشخیص دهد. ممکن است پزشک اسمیر دهانه رحم را تکرار کرده و قبل از معاینه دقیق تر رحم با استفاده از روش کولپوسکوپی، از یک پد جاذب برای بررسی هرگونه عفونت استفاده نماید.

• پزشک برای مشاهده قسمت های غیرطبیعی درون رحم شما، از یک محلول خاص بر روی دهانه رحم استفاده می نماید. بعد از استعمال این محلول، شما می توانید رحم خود را بر روی صفحه تلویزیون مشاهده نمایید.
• با مشاهده مستقیم رحم شما بر روی تلویزیون یا مانیتور، پزشک یا پرستار می تواند بخش های تغییر یافته، هر چند کوچک را به شما نشان دهند.
• کل معاینه کولپوسکوپی تقریبا 10 دقیقه طول می کشد.
• در صورت مشاهده هر نوع مشکلی، باید بیوپسی انجام گیرد که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

بیوپسی چیست؟

بیوپسی یا بافت برداری، روشی است که در آن پزشک علاوه بر اینکه معاینه دقیق تری از دهانه رحم انجام می دهد، می تواند از قسمت های آسیب دیده دهانه رحم نیز یک نمونه برداری کوچک که همان بیوپسی نام دارد، انجام دهد. در ادامه به بررسی تحلیل نتایج بیوپسی خواهیم پرداخت.

نتایج بیوپسی چگونه تحلیل می شوند؟

اگرچه با کولپوسکوپی نتایج بلافاصله اعلام می شوند، اما اگر بیوپسی نیز انجام شده باشد، معمولا یک ماه طول می کشد تا جواب آن بیاید. اگر نتیجه منفی باشد، مانند هر آزمایش دیگری به این معناست که دهانه رحم سالم است، اما اگر نتیجه مثبت باشد، نشانه ها حاکی از آن هستند که ممکن است فرد بیماری خاصی داشته باشد و یا به سرطان مبتلا شده باشد.

اگر تشخیص تغییرات سلولی به موقع صورت گیرند، می توان از بروز و یا پیشرفت در بیماری و یا سرطان پیشگیری کرد.

 تحقیقات نشان می دهد که از هر 10 نفر حدود 6 نفر دچار تغییرات سلولی دهانه رحم می شوند که به نئوپلازی داخل بافت اپیتلیال دهانه رحم (CIN) و یا نئوپلازی داخل اپیتلیال بافت غده ای دهانه رحم (CGIN) شهرت دارند. با اینکه این ها سرطان نیستند، اما می توانند خطرات جدی ایجاد کنند که در صورت عدم درمان به موقع، به سرطان تبدیل شوند.

با کولپوسکوپی، می توان تغییرات سلولی را تشخیص داد، اما برای اینکه خطر سرطانی شدن این سلول ها بررسی شود، باید بیوپسی انجام گیرد.

انواع مختلف نتایج بیوپسی غیر طبیعی عبارتند از :

CIN 1

در این نوع دور از انتظار است که سلول ها سرطانی شوند و اگر ایجاد شوند هم ممکن است به طور خود به خود از بین روند. پس در این نوع نیازی به درمان نبوده و غربالگری دوباره دهانه رحم باید یکسال بعد انجام گیرد.

CIN 2

احتمال اینکه سلول های تغییر یافته به سلول های سرطانی تبدیل شود وجود دارد، اما این احتمال زیاد نبوده و متوسط است. در صورت سرطانی بودن می توان آن ها را درمان کرد.

CIN 3

در این نوع، سرطانی شدن سلول های تغییر یافته تقریبا بیش تر از CIN 1 و CIN2 بوده و برای از بین بردن آن ها، هر چه زودتر باید اقدام کرد.

CGIN

در این نوع، سرطانی شدن سلول های تغییر یافته بسیار زیاد بوده که در اسرع وقت باید نسبت به درمان اقدام کرد.

چه روش هایی برای درمان سرطانه دهانه رحم با کولپوسکوپی وجود دارد؟

در صورتی که بعد از نتایج بیوپسی، مشخص شود که سلول های پیش سرطانی که به دیسپلازی معروف است، در حال رشد و تکثیر هستند، باید روش های درمانی صورت گیرد که آن ها را می توان به دو نوع تقسیم بندی کرد. این روش های درمانی عبارتند از :

1. تخریب و فرسایش ناحیه غیرطبیعی
2. برداشتن و خارج کردن سلول های سرطانی

روش های درمانی بالا را با استفاده از روش های مختلفی انجام می دهند که در ادامه به متداول ترین آن ها می پردازیم.

منجمد کردن (Cryocautery)

روش بسیار ساده ای است که از اکسید نیتروژن برای منجمد کردن بخش آنرمال دهانه رحم استفاده می کنند. این کار برای قسمت های بزرگی که شامل ناهنجاری های شدید هم هست، مناسب نیست. بعد از انجام این عمل، مشاهده ترشحات آبکی مانند امری طبیعی است.

لیزر co2 فوتو ابلیتیو

از پرتوهای نامرئی مادون قرمز برای از بین بردن سرطان های سلولی در این روش استفاده می شود. چگونگی انجام آن به این صورت است قسمت غیرطبیعی را با استفاده از لیزر، بخار می کنند و بعد از آن نیز، از ماده شیمیایی برای جلوگیری از خونریزی های بعدی استفاده می گردد. به همین دلیل لکه بینی و ترشحات واژن چند هفته بعد از آن، طبیعی است. این لیزر، به لیزر CO2 شهرت دارد.

برش الکتروسرجری حلقه ای

این روش که به Leep نیز شهرت دارد، از یک حلقه سیمی با جریان گرم شده استفاده می شود تا سلول های تغییر یافته و غیرطبیعی را از بین ببرد. این روش تا کنون شایع ترین درمان برای از بین بردن ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم بوده است.

آیا از هزینه های کولپوسکوپی باخبرید؟

هزینه کولپوسکوپی به موارد مختلفی بستگی دارد که برخی از آن ها به شرح زیر می باشد.

مکان انجام کولپوسکوپی

بسته به اینکه کولپوسکوپی در بیمارستان دولتی و یا خصوصی انجام شود و یا مطب شخصی پزشک، هزینه ها می تواند متفاوت باشد.

نوع دستگاه کولپوسکوپی

بسته به اینکه دستگاه کولپوسکوپی چشمی باشد و یا اینکه مانیتور هم همراه خود داشته باشد تا بتواند خود بیمار نیز ببیند، هزینه ها فرق خواهد کرد.

برداشته شدن بیوپسی

بسته به اینکه بیوپسی مشکوک بوده و باید برداشته شود، دارد. ممکن است نیازی هم به برداشتن نباشد. بعضی از پزشکان هزینه بیوپسی را جداگانه دریافت می کنند.

هزینه پاتولوژی

در صورتی که نیاز به برداشتن بیوپسی وجود داشته باشد، نیاز به پاتولوژی بوده چرا که نمونه برداری ها نیز باید در پاتولوژی باشند.

سوالات متداول شما در مورد کولپوسکوپی